|
TAKDİR KOMİSYONLARI, VERGİ USUL KANUNUNUN 72.MADDESİ GEREĞİNCE İNCELE-
ME YETKİSİNİ HAİZ OLDUKLARINDAN, İNCELEME RAPORU DÜZENLENMEDEN TAKDİRE
SEVKEDİLEN KONULARDA SOMUT VERİLERE DAYANARAK MATRAH TAKDİR ETMELERİ
GEREKİR.
TAKDİR KOMİSYONUNUN BU ŞEKİLDE YAPMASI GEREKEN İNCELEMENİN YARGI YERİN
CE YAPILMASI, 2577 SAYILI YASANIN 2.MADDESİNİN İKİNCİ FIKRASINA AYKIRIDIR.
Kurum adına salınan kurumlar vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasını
kaldıran Vergi Mahkemesi kararının Danıştay Üçüncü Dairesinin kararla,
bozulması üzerine bozmaya uyrayarak ilk kararın ısrar eden Vergi Mah-
kemesi kararının bozulması isteminden ibarettir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30.maddesinde, vergi matrahının tama-
men veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere göre
saptanmasına olanak bulunmayan hallerde takdir komisyonlarınca veya
inceleme yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş raporlarda belirtilen
matrah veya matrah farkları üzerinden vergi tarhı yoluna başvurulabil-
mesi için maddede altı bent halinde sayılan nedenlerden en az birinin
bulunması yeterli sayılmıştır.
Olayda, 30.maddenin (1) ve (3) işaretli bentlerinde yazılı nedenler
gerçekleşmiştir. Vergi Usul Kanununun, takdir kararlarında bulunması
gereken bilgileri düzenleyen 31.maddesinin 8.bendi ile takdirin daya-
nakları ve yapılan takdir hakkındaki açıklamaların takdir komisyonu
kararlarında yer alması öngörülmüş olduğundan, bir olayda sadece resen
takdir yoluna başvurulması için gerekli koşulların gerçekleşmiş olma-
sı, takdir olunan matrahın hukuka uygunluğunu kabule yeterli değildir.
Nitekim, Vergi Usul Kanununun 75.maddesinin birinci fıkrası ile matrah
takdiri yapmakla görevli ve Yasanın 72.maddesinin birinci fıkrasına
göre kurulmuş takdir komisyonlarının, bu görevleri dolayısıyla aynı
Yasada yazılı inceleme yetkisini haiz oldukları kabul edilmiştir.
Yasadaki bu düzenlemeler, matrahın defter ve belgeler, yada yasal öl-
çülere göre saptanmasına olanak bulunmaması nedeniyle resen tarh yo-
luna başvurulduğunda ve vergi incelemesi yapmaya yetkililerce düzen-
lenmiş bir inceleme raporu bulunmadığı takdirde matrah tesbiti ile il-
gili her türlü incelemenin vergi idaresine ait görevler arasında bulun
duğunu göstermektedir.
Matrahı, yükümlü kurumdan aldığı kar payı hakkında ilgili vergi daire-
si müdürlüğünün verdiği yanlış bilgiyi veri alarak saptayan takdir ko-
misyonu, kararında başkaca bir dayanak göstermemiştir. Vergi Mahkeme-
since yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda tarhiyata kar payı ve-
ri alınan kişinin, bu kazancını yükümlü kurumdan değil, paydaşı bulun-
duğu başka bir kurumdan elde ettiği anlaşılarak tarhiyat kaldırılmış-
tır.
İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesinin (2) işaretli fıkrasında
idari yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun dene-
timi ile sınırlı olduğu, idari mahkemelerin, yerindelik denetimi yapa-
mayacakları, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara
uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem
niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı
kararı veremeyecekleri hükme bağlandığından; idari davaların görülmesi
sırasında idari mahkemelerin her türlü bilgi ve evrakı isteyerek değer
lendirebileceklerini kurala bağlayan aynı Yasanın 20.maddesinin (1)
işaretli fıkrası hükmü sadece dava konusu yapılan idari işlemin hukuka
uygunluğunun denetlenmesi amacını taşımaktadır. Bu işlem yerine nite-
lik yada nicelik yönünden farklı bir işlemin uygulanması gerektiği be-
lirlendiği takdirde mahkemelerin, olması gerekeni hüküm altına almala-
rı, 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin (2) işaretli fıkrasında yazılı ku
rala aykırı olacaktır.
Bu nedenlerle, Vergi Usul Kanununun 30.maddesi ile 72, 74 ve 75.madde-
lerinden dolayı vergi idaresi tarafından yapılması gereken işlemlerin
vergi mahkemesi tarafından yapılıp, sonucuna göre tarh matrahının be-
lirlenmesi, İdari Yargılama Usulü Kanununun, idari yargı yetkisinin
kullanımına çizdiği çerçeveye aykırıdır.
Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddiaların, yukarıda açıklanan ne-
denlerle kabulüne olanak görülmediğinden istemin reddine karar veril-
di.
(DAN-DER;SAYI:78-79)
(MT/YÖ)
|