|
SATIN ALINAN MAVİ HAŞHAŞ TOHUMU, SARI SUSAM, YABANİ KURU ERİK VE BEYAZ
HAŞHAŞ TOHUMUNU KİRALADIĞI FABRİKADA, TAŞINDAN TOPRAĞINDAN AYIKLAYIP
İHRAÇ EDİLEN ÜLKELERİN STANDARTLARINA UYGUN KALİTEYE GETİREREK AMBALAJ
LANMASI İŞLEMİ SANAYİ İŞİ OLUP, BUNUN DIŞSATIMINDAN DOĞAN HASILATIN
DIŞSATIM İSTİSNASINDAN YARARLANDIRILMASI GEREKTİĞİ HK.
Davacı şirket adına 1991 takvim yılında mavi haşhaş tohumu, sarı su-
sam, yabani kuru erik ve beyaz haşhaş tohumu ihracatından elde edilen
hasılata Kurumlar Vergisi Kanununun 8.maddesinde öngörülen ihracat is-
tisnasının uygulanması gerektiğinden bahisle ihtirazi kayıtla verilen
kurumlar ve geçici kurumlar vergisinin, bu ürünlere uygulanacak ihra-
cat istisnasına isabet eden kısmını karşı açılan davayı; davacı şirke-
tin imal ve ihraç ettiği ürünün sanayi ürünü olup olmadığının araştı-
rılması bakımından iş yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi so
nucunda düzenlenen raporda, işletmede bulunan bölümler ve ürünlerin ta
bi tutulduğu işlemler belirtildikten sonra, işleme giren malların şe-
kil değişikliğine uğramadığı, sadece yabancı maddelerden temizlenip
tasnif işlemini tabi tutulduğu, şirketin kapasite raporu bulunmadığı,
sanayi sicil belgesi almadığı saptanarak elde edilen ürünün sanayi ürü
nü, tesisinde sanayi işletmesi olarak nitelendirilmesi olanağı bulunma
dığının bildirildiği, anılan rapora yönelik davacının ihraç edilen mal
ların vasıf ve şeklinin değiştirildiği yolundaki iddiası yerinde görül
meyerek bilirkişi raporunun Mahkemelerince benimsendiği, bu durumda,
imalatı yapılarak ihraç edilen ürünün sanayi ürünü niteliği taşımaması
karşısında ihracat istisnasından faydalandırılmasına yasal olanak bu-
lunmadığı gerekçesiyle reddene Vergi Mahkemesi kararının; imal edile-
rek satışı yapılan ürünün sanayi ürünü olduğu, Maliye ve Gümrük Bakan-
lığınca temizleme, boylama ve ayıklama ameliyeleri sonucunda ambalajla
nan ürünlerin fümügasyona tabi tutularak ihracat hazır hale getirilme-
si işlemi sonucu elde edilen ürünün sanayi ürünü niteliğinde olduğunun
kabul edildiği, Danıştay'ın yerleşik kararlarının da bu yönde bulundu-
ğu ileri sürülerek bozulması istemidir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8.maddesinin 2573 sayılı Kanun-
la değişik 6 numaralı bendinde, sanayi ürünü ihraç eden ve yıllık ih-
raç tutarı 250.000.- Amerikan doları veya eşdeğer yabancı para karşılı
ğı Türk lirasını aşan imalatçı kurumların bu ihracattan sağladıkları
hasılatın % 20'sinin kurum kazancından indirileceği, ihraç edildiğinin
tevsiki şartıyla ihracatçılara yapılan satışların yıllık ihracat tuta-
rının hesabında ihracat sayılacağı, ihraç ettiği mali imal etmeyen ih-
racatçı kurumlarda bu istisnanın, 1/4 oranında uygulanacağı öngörülmüş
olup 6948 sayılı Sanayi Sicili Kanununun 1.maddesinde de; bir maddenin
vasıf şekil, hassa veya terkibini makine, cihaz, tezgah, alet veya di-
ğer vesıta ve kuvvetlerin yardımı ile veya sadece el emeği ile kısmen
veya tamamen değiştirmek veya bu maddeleri işlemek suretiyle devamlı
ve seri halinde imal veya istihsal eden yerlerle madenlerin çıkarılıp
işlendiği yerler "sanayi işletmesi" ve buralarda yapılan işlerin "sana
yi işleri" sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanun maddeleri uyarınca bir işletmenin sanayi işletmesi ve iş-
letmede üretilen ürünlerinde sanayi ürünü sayılabilmesi için bir madde
nin fiziksel ve kimyasal özelliğinin kısmen yada tamamen makine, tez-
gah, alet veya diğer araçlarla değiştirilmesi, faaliyetin fabrikasyon
özelliği taşıyan işletmede yapılması ve işleme tabi tutulan maddenin
işlenmesi sonucunda değer kazanması gerekir.
Olayda, davacı şirketin satın aldığı mavi haşhaş tohumu. sarı susam,
yabani kuru erik ve beyan haşhaş tohumunu kiraladığı fabrikada, taşın-
dan, toprağından ayıklayarak büyüklük ve küçüklüklerine göre tasnif et
tiğinin ve ihraç edilen ülkelerin standartlarına uygun kaliteye getire
rek ambalajlandığının mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu
düzenlenen dosyada mevcut raporla tesbit edildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, satın alınan zirai ürünlerin, fabrikada, taşından toprağın
dan ayıklanması, büyüklük ve küçüklüklerine göre tasnife tabi tutulma-
si (kalibrasyon) ve ihraç edilen ülrek standartlarına uygun kaliteye
getirilmesi suretiyle zirai özellik taşıyan ürünlere sınai ürün niteli
ği kazandırıldığı anlaşıldığından davacı kurumun ihracat hasılatı nede
niyle yukarıda anılan Kurumlar Vergisi Kanununun 8.maddesinin 6.bendi
uyarınca ihracat istisnasından yararlandırılması gerekir.
Diğer taraftan, sanayi sicili Kanununa göre, sanayi ürünü ihracat is-
tisnasından yararlanılması için sanayi siciline kayıtlı olup olmaması,
kurumun imalatçılık vasfını değiştirmiyeceği gibi fabrikanın kiralan-
mış bulunması da bu tip işletmelerin ihracat istasnasından yararlanma-
sına engel teşkil edemez.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile İzmir Birinci Vergi
Mahkemesinin 11.2.1993 gün ve 1993/117 sayılı kararının bozulmasına
karar verildi.
ŞT/NÇ
|