|
SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRAÇ İSTİSNASINDA, KAZANÇ YETERSİZLİĞİ NEDENİYLE AR-
TAN İNDİRİM FAZLASININ SONRAKİ YILLAR KAZANCINDAN İNDİRİLEMİYECEĞİ, BU
İNDİRİMİN YALNIZCA İLGİLİ FAALİYET DÖNEMİ BEYANINDAN İNDİRİLECEĞİ HK.
Uyuşmazlık, yükümlü kurumun 1982 ve 1983 yılında elde ettiği kurum ka-
zancından, bu yıllarda yapılan ihracat için Kurumlar Vergisi Kanununun
8/6.maddesi uyarınca hak kazandığı istisnanın indirilmesinden sonra
kalan indirim fazlasının zarar olarak nitelendirilip sonraki yıllar
kurum kazancından mahsup edilip edilemeyeceğine ilişkindir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 14.maddesinin 2573 sayılı Kanun
la değişik 7 numaralı bendinde; Beş yıldan fazla nakledilmemek şartıy-
la geçmiş yılların mali bilançolarına göre meydana gelen zararların,
bilançolarda her yılın zararının ayrı ayrı gösterilmesi koşulu ile ku-
rum kazancının tespitinde gider olarak ayrıca hasılattan indirilebile-
ceği hükme bağlanmıştır.
Bu hükümle, ertesi yıllar kazancından indirilmesine olanak tanınan za-
rarların, mali bilançolara göre meydana gelmiş olması kurala bağlanmış
bilançodan kaynaklanmayan zarar veya olayda olduğu gibi indirim fazla-
sının ertesi yıllar kazancından mahsubu öngörülmemiştir.
Zaten gelir ve kurumlar vergisi dönemsel vergiler olup, elde edilen
kazançlar, yapılan giderlerle istisna ve indirimler bu dönemsellik il-
kesi gereğince ilgili oldukları vergilendirme dönemleri içinde değer-
lendirmeye konu olmaktadır.
Bu genel kuralın dışına çıkılarak sonraki dönemlerinde değerlendiril-
meye alınması, ancak özel durumlarda yapılan düzenleme ve hükümler
çerçevesinde mümkün olabilmektedir. Bu düzenlemelere örnek alarak Ge-
lir Vergisi Kanununun Ek 4. 42. ve 43.maddeleri ile Vergi Usul Kanunu-
nun 288.maddelerinde getirilen özel hükümler gösterilebilir.
Yapılan bu açıklamalar çerçevesinde konu değerlendirildiğinde, dönem-
sellik ilkesi dışına taşan bir uygulama için mutlaka yasada özel düzen
leme yapılması gerekmektedir.
Olaya gelince, yükümlü şirketin 1982 ve 1983 yıllarında bilançolarına
göre doğan bir zararın söz konusu olmadığı, 1982 yılında 125.414.311
lira, 1983 yılında da 58.129.081 lira kurum kazancı elde edildiği, bu
karlardan 1982 de 186.884.123 lira, 1983 te 337.529.996 lira sanayi
ürünleri ihraç istisnasının indirilmesinden sonra, kazanç yetersizliği
nedeniyle 1982 de 61.489.811 lira, 1983 te ise 279.400.914 lira indi-
rim fazlasının meydana geldiği, bunun ise yükümlü kurumca zarar olarak
nitelendirilerek sonraki yıllar kazancından mahsup edilebilmesi için
düzeltme ve şikayet yollarına gidildiği anlaşılmaktadır.
5422 sayılı Kanunun 8/6.maddesinde düzenlenen sanayi ürünleri ihraç
istisnasında, kazanç yetersizliği nedeniyle artan indirim fazlasının
sonraki yıllar kazançlarından indirilmesine olanak tanıyan özel bir hü
küm getirilmediğinden, bu indirimin yalnız ilgili faaliyet dönemi ka-
zancından indirimi ilkesinin benimsendiği anlaşıldığından, yükümlü ku-
rumun 1982 ve 1983 yıllarındaki ihracat istisnası indirim fazlasının
sonraki yıllar kurum kazancından indirilmesine yasal olanak yoktur.
Bu itibarla, yükümlü kurumca geçmiş yıllardaki indirim fazlası nedeniy
le 1984 yılı için ödenen kurumlar vergisinin, fuzulen ödendiği gerekçe
siyle iadesi talebiyle yaptığı düzeltme ve şikayet başvurularının red-
dedilmesinden yasal isabetsizlik görülmemiştir.
Bu nedenle şikayet yolu ile yapılan başvuruya cevap verilmemekle Mali-
ye ve Gümrük Bakanlığınca kurulan olumsuz işlem aleyhine açılan dava-
nın reddine karar verildi.
(MT/YÖ)
|