|
VERGİNİN ASIL SORUMLUSU HAKKINDA TAKİBATA GEÇİLMEDEN VE SORUMLU İLE
ARALARINDA AMAÇLI BİR İRTİBAT BULUNDUĞU DA SAPTANMADAN, MÜSTAHSİLDEN
ALINAN VE DAVACIYA SATILAN CANLI HAYVAN TİCARETİNİ BELGELEYEN FATURA-
LARIN GERÇEĞİ YANSITMADIĞINDAN BAHİSLE DAVACI ADINA 213 SAYILI YASANIN
11.MADDESİ UYARINCA YAPILAN TARHİYATIN HUKUKA UYGUN DÜŞMEDİĞİ HK.
Tütün ve canlı hayvan ticaretiyle uğraşan yükümlünün, ihracatı nede-
niyle doğan Nisan 1990 dönemine ilişkin katma değer vergisi iadesi is-
temi üzerine bu dönemde canlı hayvan satın aldığı ... İhracat ve İtha-
lat Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi nezdinde yapılan
karşıt incelemede, bu şirketin canlı hayvan alımlarını müstahsilden
yaptığı halde tüccardan yapılmış gibi göstererek gerçeği yansıtmayan
belgelere dayandırdığı saptanmış, davacının ihracatı nedeniyle yüklen-
diği ancak, indirim konusu yapamadığı verginin, sözü edilen alışlara
ilişkin gelir (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve kesilmesi gere-
ken kaçakçılık cezası ile gecikme faizi ve gecikme zammı ödenmiş olmak
koşuluyla iade edilmesi önerilmiştir. Bu rapor uyarınca davacı adına,
satıcı firma adına uygulanması gereken tarhiyat, Vergi Usul Kanununun
11 inci maddesinde düzenlenen müteselsil sorumluluk esasına göre uygu-
lanmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen ... Vergi Mahkemesi,
... günlü ve ... sayılı kararıyla; yükümlü şirketin kayıtlarına aldığı
faturaların gerçeği yansıtmadığı yolunda hiçbir iddia bulunmadığı gibi
tarhiyatın dayanağı inceleme raporunda, yükümlünün tüm defter ve bel-
gelerinin kayıt düzenine uygun olduğunun belirtildiği, fatura düzenle-
yicisi olan satıcı firma hakkında yapılan incelemede ortaya çıkan söz
konusu vergi borçlarının yükümlü şirket tarafından müteselsil sorumlu-
luk esasına göre ödenmiş olması kaydıyla iade ve mahsup işleminin ye-
rine getirileceği belirtilerek, hem müteselsil sorumluluk nedeniyle a-
dı geçen firma adına salınacak vergi ve cezalardan sorumlu tutulduğu,
hem de canlı hayvan ihracı nedeniyle yüklendiği ve indirim konusu ya-
pamadığı katma değer vergisinin iade ve mahsubundan yoksun bırakıldı-
ğı, oysa yükümlünün söz konusu hayvan alımı ile ilgili alış faturala-
rında usulsüzlük olduğu veya katma değer vergisi iadesine hak kazanma-
dığı yolunda bir tespit bulunmadığı, 213 sayılı Yasanın 11 inci madde-
sine 3239 sayılı Yasa ile eklenen fıkradaki kural uyarınca vergi ke-
sintisi yaparak vergi dairesine yatırmaktan sorumlu olanların, bu yü-
kümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde, söz konusu işlemleri yap-
tıkları sırada alım satıma taraf olanların, hizmetten yararlananların
ve bunlarla aralarında zımnen dahi olsa irtibat bulunduğu tespit olu-
nanların müteselsilen sorumlu tutulabilecekleri, üçüncü şahısların, bu
kişilerden hukuken geçerli belgelerle de olsa yapmış oldukları mal a-
lımları nedeniyle, aralarında özel ve kasıtlı bir irtibat kurulduğu
tespit edilmeden, vergi ve cezadan müteselsilen sorumlu tutulmalarının
hakkaniyet kurallarıyla ve 11 inci maddenin içeriği ile bağdaşmadığı,
Yasanın lafzından da böyle bir anlam çıkarılmasının mümkün olmadığı,
müteselsil sorumluluğun, bir vergi borcunun birden fazla kişiden ayrı
ayrı tahsil edilmesi sonucunu doğurmayacağı, aksi halde müteselsil so-
rumluluk değil, mükerrer tahakkuk ve tahsilatın söz konusu olacağı, o-
layda ise vergi borcunun satıcı firmadan tahsili yoluna gidilip gidil-
mediği belli olmadığı gibi idarece, bu şirket adına cezalı tarhiyat
yapılıp yapılmadığı ve sonucu hakkında da hiçbir açıklama ve iddia i-
leri sürülmediği gerekçesiyle tarhiyatı kaldırmıştır.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay
Üçüncü Dairesi, ... sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun
11 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, doğrudan vergi kesintisi yapmak
zorunda olanlara, 3 üncü fıkrasında da vergi kesintisi yapmak zorunda
olanlarla, alım-satım veya hizmet ilişkisinde bulunması nedeniyle ver-
gi kesintisinden asıl sorumlu ile birlikte müteselsilen sorumlu tutu-
lacaklara ilişkin düzenleme getirildiği, bu düzenlemelerde vergi ida-
resine, alım-satım ve hizmet ilişkisindeki sorumluları ayrı ayrı veya
birlikte takip etme olanağı tanındığı, satıcı firmanın canlı hayvanla-
rı üreticiden satın aldığı halde vergi tevkifatı yapmamak için gerçek
bir emtia alımını ifade etmeyen fatura kullandığı ve canlı hayvanları
davacı şirkete sattığının, ... günlü inceleme raporuyla saptandığı,
davacının ise daha sonraki safhada alım satıma taraf olduğu, davacı
şirketin ödenmesi gereken vergiden müteselsilen sorumlu tutulmasında
yasaya aykırılık görülmediği gerekçesiyle vergi mahkemesi kararını
bozmuştur.
Bozma kararına uymayan ... Vergi Mahkemesi, ... günlü ve ...
sayılı kararıyla ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edil-
miş ve fatura düzenleyicisi olan satıcının alımlarını müstahsilden ya-
pıp yapmadığının araştırılmadığı, olayda müteselsil sorumluluğun ko-
şullarının gerçekleştiği, davacının vergi kaçırılmasına yardımcı oldu-
ğu ileri sürülerek kararın bozulması istenmiştir.
Canlı hayvan satın alarak ihraç eden yükümlü şirket adına, 213
sayılı Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesinde öngörülen müteselsil
sorumluluğa ilişkin düzenlemeye dayanılarak ve satıcı firmanın davacı-
ya sattığı canlı hayvanları tüccardan değil, müstahsilden aldığı halde
vergi kesintisi yapmamış olması nedeniyle salınan kaçakçılık cezalı
gelir (stopaj) vergisini kaldıran vergi mahkemesi direnme kararı tem-
yiz edilmiştir.
Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesinin 1 inci fıkrasında; yap-
tıkları veya yapacakları ödemelerden vergi kesmeye mecbur olanların,
verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diğer ödev-
leri yerine getirmekten sorumlu oldukları, maddeye, 3239 sayılı Yasay-
la eklenen üçüncü fıkrada da, mal alımı ve satımı ile hizmet ifası do-
layısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda
olanların, bu yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde verginin
ödenmesinden alım satıma taraf olanlar ile hizmetten yararlananların,
aralarında zımnen dahi olsa irtibat olduğu tespit olunanların mütesel-
silen sorumlu tutulacakları kurala bağlanmıştır.
Olayda, yükümlü şirketin 1990 Nisan ayında ... Vergi Dairesi
Müdürlüğünde mükellefiyet kaydı bulunan ... İhracat-İthalat Turizm İn-
şaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinden Vergi Usul Kanununa uygun
olarak düzenlenmiş faturalarla satın alıp ihraç ettiği canlı hayvanlar
nedeniyle, adı geçen şirketin alımlarını müstahsilden yaptığı halde
tüccardan yapılmış gibi göstererek gerçek olmayan belge düzenlediğin-
den bahisle, müstahsilden alımları sırasında vergi tevkifatı yapıp
vergi dairesine yatırmadıkları kabul edilen inceleme raporuna dayanı-
larak davacının müteselsilen sorumlu tutulduğu ve adına dava konusu
tarhiyatın yapıldığı anlaşılmaktadır.
213 sayılı Yasanın 11 inci maddesine göre alacaklı vergi daire-
sinin muhatabı, tevkifat yapmaya mecbur bulunan vergi sorumlusudur.
Muhatap vergi sorumlusu hakkında takibata geçilmeden ve aralarında ka-
sıtlı bir irtibat olduğu yolunda herhangi bir tespit yapılmadan, dava-
cı şirketin vergi ve cezadan müteselsilen sorumlu tutulması mümkün de-
ğildir. Kaldı ki inceleme raporundan, Gövce İhracat-İthalat Turizm İn-
şaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi hakkında adına ihtilaflı dönem
için gelir (stopaj) vergisi salınması ve kaçakçılık cezası kesilmesi
önerildiği anlaşılmakta ise de, idarece bu öneriler doğrultusunda bir
tarhiyat uygulanıp uygulanmadığı, uygulanmışsa sonuçları hakkında hiç-
bir açıklama yapılmadığından, davacının satıcı ve fatura düzenleyicisi
adına salınması gereken cezalı vergiden müteselsilen sorumlu tutulması
için gerekli yasal koşullar oluşmadan yapılan tarhiyatta hukuka uygun-
luk görülmemiştir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin reddine, karar verildi.
(MT/ES)
|