|
KİRACILIK HAKKININ DEVRİ KARŞILIĞINDA SAHİP OLDUĞU BAĞIMSIZ BÖLÜMLER
YÜKÜMLÜ ADINA 1980 YILINDA TAPUYA TESCİL EDİLDİĞİNE GÖRE BU YIL İÇİN
TARHİYAT YAPILMASI GEREKİRKEN, VERGİ DAİRESİNCE 1983 TAKVİM YILI İÇİN
YAPILAN TARHİYATTA İSABET BULUNMADIĞI HK.
Uyuşmazlık; kiracılık hakkının devri karşılığında elde ettiği geliri
beyan etmediği incelemeyle saptanan yükümlü adına re'sen takdir yoluy-
la salınan gelir vergisi ile kesilen kaçakçılık cezası kesilemiyeceğin
den olaya kusur cezası uygulanması gerektiği ancak kusur cezasınında
zamanaşımına uğraması nedeniyle kaldırarak değişiklikle onayan ... Ver
gi Mahkemesi kararının bozulması isteğine ilişkindir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 1.maddesinde, gerçek kişilerin ge-
lirlerinin gelir vergisine tabi olduğu belirtildikten sonra, gelir bir
gerçek kişinin bir takvim yılında elde ettiği kazanç ve iratların safi
tutarı olarak tanımlanmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun vergiyi doğuran olay başlıklı 19.madde
sinde, vergi alacağının vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın
vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğacağı hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden yükümlünün mülkiyeti ... ile .... Belediyesi-
ne ait olan arsayı 5 yıllığına kiraladığı ve burada kafeterya, kahveha
ne ve oto yıkama işletmeciliği yaparken arsa sahiplerinin 1979 yılında
arsayı müteahhide kat karşılığı vermek istemeleri üzerine kira süresin
den önce arsayı boş olarak tahliye etmek karşılığı olarak 12 adet büro
ve işyeri için anlaşarak taraflarca müştereken 30.1.1979 ve 18.6.1980
tarihlerinde, noter tasdikli sözleşmeler yapıldığı ve yükümlüce 15.10.
1980 tarihinde de bağımsız bölümlerin tapusunun alındığı anlaşılmış-
tır.
Olayda yükümlünün kiracılık hakkının devri karşılığında almış olduğu
bağımsız bölümler tapuya tescil tarihi itibariyle servet unsuru olarak
yükümlünün mal varlığına dahil olup emrine amade olduğuna göre hukuki
ve fiili tasarruf hakkıda bu tarihte doğmuş bulunmaktadır.
Bu durumda vergiyi doğuran olayında tapuya tescil tarihi olan 15.10.
1980 tarihinde doğacağı tabiidir. Yükümlü hakkında elde ettiği gelir-
den dolayı 1980 takvim yılı için tarhiyat yapılması gerekirken vergi
dairesince 1983 takvim yılı için tarhiyat yapılmasında Gelir Vergisi
Kanununun dönemselliği ilkesi karşısında olanak bulunmadığından tar-
hiyatı kısmen kabul eden Vergi Mahkemesi kararında isabet görülmemiş-
tir.
Açıklanan nedenlerle yükümlü temyiz isteminin kabulüyle vergi dairesi
temyiz isteminin reddine ... Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına
tarhiyatın terkinine karar verildi.
AZLIK OYU:
Gelir Vergisi Kanununun vergilendirme için, ticari ve zirai kazançlar-
da tahakkuk esası, diğer gelir unsurlarından genellikle tahsil ve elde
etme esası getirilmiştir. "Arızi kazançlar" başlıklı 82.maddenin birin
ci fıkrasının 3 numaralı bendiyle; gayrimenkullerin tahliyesi veya ki-
racılık hakkının devri karşılığında alınan tazminatlar ile peştemallık
lar vergiye tabi tutulmuştur. Vergiyi doğuran olay ise, tahliye ve de-
vir karşılığı üzerinde anlaşılan şeyin (nakit, gayrimenkul, menkul ve
benzeri bir değerin) devreden tarafından alınmasıyla vuku bulacaktır.
Olayımızda; yükümlü kiraladığı yerden çıkması karşılığında, başka bir
arsayla birleştirilerek o yerde yapılacak olan bir işhanında 12 büro
ve iş yeri almak üzere anlaşma yapmıştır. 1980 yılında inşaattan önce
bürolara sahip olmuş sayılamaz. Sözleşmenin yerine getirilmesi ancak
1983 yılında inşaatın bitirilmesiyle mümkün olmuş ve tahliye ettiği ar
sa karşılığı, 1983 yılında büroların adına tescile aldığı değer ortaya
çıkmıştır. Tarhiyatın 1983 yılı için, 1983 yılı değerine göre yapılma-
sında isabetsizlik yoktur.
Bu nedenle, Dairemiz kararına katılmıyorum.
(DAN-DER SAYI:68-69) BŞ/YÖ
|