|
KURUMLARIN TÜRKİYE'DE ELDE ETTİKLERİ İŞTİRAK KAZANCI DIŞINDA KALAN VE
KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF VE MÜSTESNA KAZANÇ VE İRATLARIN, DAĞITILSIN
VEYA DAĞITILMASIN, ORTAKLARI GELİR VERGİSİ MÜKELLEFİ OLMASA DAHİ, GE-
LİR VERGİSİ KANUNUNUN 94/8.MADDESİ UYARINCA GELİR VERGİSİ KESİNTİSİNE
TABİ OLDUĞU HK.
Tekstil (iplik ve dokuma) ve Nebati Yağlar Sanayi İşletmeleri Anonim
Şirketinin, 30.4.1982 tarihinde verdiği, 1981 takvim yılına ilişkin ku
rumlar vergisi beyannamesinde, iştirak kazancı, tasarruf bonosu fazile
ri ve Kurumlar Vergisi Kanununun 8/6.maddesinde yazılı ihracat istisna
sını kurum matrahından indirmesi sonucunda kurumlar vergisi ödemesini
gerektirir matrah kalmadığı, ancak, kurumlar vergisinden müstesna olan
bu kazanç ve iradı Nisan 1982'de sermayesine katılan özel ve tüzel ki-
şilere dağıtması üzerine 20.5.1982 gününde verdiği muhtasar beyanname-
sine iliştirdiği dilekçesinde, muhtasar beyannamede bildirilen matra-
hın, bir kısmının Gelir Vergisi Kanununun 94/8.maddesi uyarınca vergi
tevkifatına tabi tutulmaması gerektiğini, zira bu miktar kar payını
alan tüzel kişilerin, gelir vergisine tabi olmamaları nedeniyle bunlar
adına gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapılmasının düşünülemiyece-
ğini ileri sürdüğü, ancak bu istemi kabul edilmeyerek tahakkuk ettiri-
len gelir (stopaj) vergisine karşı itiraz ettiği ve itiraz evrakının
2576 sayılı Yasa hükümlerine göre Vergi Mahkemesine devri üzerine ince
lenen davanın, mahkemece reddedildiği, dosyanın incelenmesinden anla-
şılmıştır.
Gelir Vergisi Kanununun 2574 sayılı Yasanın 20.maddesiyle değişik 94.
maddesinde, kimlerin, hangi nitelikleri taşıyan ödemelerden gelir ver-
gisi tevkifatı yapacakları öngörülmüş, bu arada ticaret şirketinin sö-
zü edilen ödemeleri, nakten veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak
sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben bu ödemelerden tevkifat yapma-
ya mecbur oldukları hükme bağlandıktan sonra 12 bent halinde tevkifata
tabi olan ödemeler sayılmıştır. Bu arada, aynı maddenin 8.bendinde, ku
rumların Türkiye'de elde ettikleri iştirak kazancı dışında kalan ve
kurumlar vergisinden muaf ve müstesna kazanç ve iratlardan, dağıtılsın
veya dağıtılmasın gelir vergisi kesintisi yapılması öngörülmüştür.
Tekstil Sanayi İşletmeleri Anonim Şirketinin, Kurumlar Vergisi Kanunu-
nun 8.maddesinde öngörülen kurumlar vergisinden müstesna kazanç ve ira
dının, paydaşlarına dağıtılıp dağıtılmamasına bakılmaksızın, Gelir Ver
gisi Kanununun 94/8.maddesi uyarınca gelir vergisi kesintisine tabi tu
tulması zorunludur. Her ne kadar, temyiz dilekçesinde kendilerine ...
liralık gelir (stopaj) vergisi isabet eden paydaşlarının, gelir vergi-
si mükellefi olmadıkları için ileride bu tevkifatı kendi gelir vergile
rine mahsup imkanının da olmayacağı ileri sürülmekteyse de, Gelir Ver-
gisi Kanununun 94.maddesinde yazılı bentlerde kurumlara yapılan ödeme-
lerin de tevkifata tabi tutulacağı parantez içinde belirtilmiş olup,
maddenin ilk fıkrasında yer alan "istihkak sahiplerinin gelir vergisi-
ne mahsuben" ifadesinin, tevkifatın sadece gelir vergisi mükellefi
olanlara yapılan ödemeler için zorunlu olduğu anlamına gelmediği, sade
ce mahsubu yazılacak verginin türünü belirlemek ve istihkak sahipleri-
ne mahsup imkanı sağlamak amacıyla kullanıldığı, Kanunun 75/11., 77.,
105/6., mükerrer 122.maddelerinin bir arada incelenmesi sonucunda açık
ca ortaya çıkmaktadır. Bu cümleden olarak, Gelir Vergisi Kanununun
75/11.maddesinde, vergi alacağının, menkul sermaye iradı sayıldığı, mü
kerrer 122.maddesinde vergi alacağının gelir vergisine mahsup ve sahip
lerine iade edileceği, 105/6.maddesinde, aynı Yasanın 94/8.maddesi uya
rınca tevkifatın %20 oranında yapılacağı, bu kazanç ve iratların dağı-
tılması halinde tevkifat oranının %33 1/3 oranına yükseltileceği hükme
bağlanmak suretiyle, kurumların kurumlar vergisinden muaf veya müstes-
na kazanç ve iratlarından 94/8.madde uyarınca yapılacak gelir vergisi
tevkifatının daha sonra gelir vergisi mükelleflerine yansıtılması ve
onların ödemeleri gereken gelir vergisinden mahsubunun sağlanmak isten
diği anlaşılmaktadır.
Bu durumda .... Tekstil Sanayi İşletmeleri Anonim Şirketinin kurumlar
vergisi mükellefi bulunan paydaşlarına isabet eden kar paylarının, Ku-
rumlar Vergisi Kanununun 8/1.maddesi uyarınca onlar yönünden iştirak
kazancı niteliği taşıdığı ve kurumlar vergisinden müstesna olduğu, do-
layısıyla söz konusu kurumların kurum kazançları arasında da bulunmadı
ğı bu kurumların iştirak kazançları, 94/8.maddede tevkifat dışında bı-
rakıldığından, kendi ortakları için ayrıca tevkifat yapılmaması, kar
payı alan ortakların Gelir Vergisi Kanununun 77.maddesinde yazılı nite
likleri taşıyanlar olması halinde ise doğan vergi alacağının, Gelir
Vergisi Kanununun mükerrer 122.maddesi hükmü uyarınca mahsubu veya
iadesi gerekmektedir.
Bu nedenlerle, temyiz başvurusuna neden gösterilen iddialar, isteme ko
nu yapılan kararın bozulmasını gerektirecek durumda bulunmadığından,
temyiz isteminin reddine karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:56-57)
BŞ/YÖ
|