|
... BELEDİYE BAŞKANLIĞI İL ÖZEL İDARESİ VE S.S.K.GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN
EŞİT PAYLARLA YAPTIRARAK ORTAK OLARAK KİRAYA VERİP İŞLETTİKLERİ ŞEHİR-
LERARASI OTOBÜS TERMİNALİNİN MUHTELİF BAĞIMSIZ BÖLÜMLERİNDEN ELDE EDİ-
LEN GELİRİN, KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNUN 4.MADDESİ UYARINCA VERGİYE TA-
Bİ OLDUĞU HK.
Uyuşmazlık; Belediye Başkanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumunun eşit
paylara ve 1963 yılında kurdukları, 1969 yılında faaliyete geçen ...
Şehirlerarası Otobüs Terminali Yaptırma ve İşletme Ortaklığınca üçüncü
şahıslara kiraya verilen otel, lokanta, satış mağazası, gişelerden ve
diğer yerlerden oluşan terminal ünitelerinden elde edilen kazancın be-
yan edilmediği anlaşılarak ortaklık adına 1973 yılı için re'sen takdir
yoluyla salınan kurumlar vergisi ve mali denge vergisini; onayan ...
İtiraz Komisyonu kararının; bozulması isteminden ibarettir.
Kurumlar Vergisi Kanununun 1.maddesinin (C) bendinde, iktisadi kamu
müesseselerinin kurumlar vergisine tabi olduğu kurum kazancının ise ge
lir vergisi mevzuuna giren kazanç ve iratlardan oluşacağı kabul edil-
miş, Kanunun 4.maddesinde, iktisadi kamu müesseselerinin tanımı yapıl-
mıştır. Sözü geçen hükümde, Devlete, özel idarelere ve belediyelerle
diğer kamu idare ve müesseselerine ait faaliyetleri devamlı ticari, sı
nai veya zirai işletmelerin, iktisadi kamu müesseseleri olduğu belir-
lenmiştir.
... Şehirlerarası Otobüs Terminali Yaptırma ve İşletme Ortaklığının
eşit paylarla ... İl Özel İdare Müdürlüğü, ... Belediye Başkanlığı ve
Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğüne ait olduğundan tartışma bu-
lunmamaktadır.
Bu ortaklığn, kiraya vererek işlettiği terminal binasının muhtelif
ürünlerinden, gayrimenkul sermaye iradı elde etmesi neden gösterile-
rek, faaliyetinin ticari, sınai ve zirai işletme kapsamında kabul edi-
lemeyeceği ileri sürülmektedir. Dilekçede matrahın miktarıyla ilgili
herhangi bir iddia bulunmamaktadır.
... Şehirlerarası Otobüs Terminali İşletmesinin yukarıda sözü edilen
kamu idareleri tarafından 26.8.1963 tarihli anasözleşmeyle ve ortaklar
dan Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğünün mülkiyetinde bulunan
arsa üzerine inşa olunacak, şehirlerarası otobüs terminali tesisleri-
nin, akar olarak işletilmesi amacıyla kurulduğu anlaşılmaktadır.
Kurumlar Vergisi Kanununda ticari işletmenin tanımı yapılmadığından,
bu ortaklığın kurumlar vergisi mükellefiyetine alınan faaliyeti devam-
lı ticari işletmelerden sayılarak, iktisadi kamu müessesesi olarak ni-
telenip nitelenemeyeceğinin Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre belir
lenmesi zorunludur.
Türk Ticaret Kanununun 11.maddesinde, ticarethane, fabrika veya ticari
şekilde işletilen diğer müesseselerin ticari işletme olduğu, 12.madde-
sinde de, madde devamında oniki bent halinde sayılan veya mahiyetince
bunlara benzeyen işlerde uğraşmak üzere kurulan müesseselerin ticaret-
hane sayılacağına değinildikten sonra altıncı bendinde, tiyatro, sine-
ma, otel, han ve lokanta gibi umumi mahallerin, özel okullar, hastane
ve açık satış yerlerinin işletilmesinin bu yerlere ticarethane hüviye-
ti vereceği kabul edilmiştir.
Diğer taraftan, Türk Ticaret Kanununun tüzel kişilerin tacir kabul
edilme koşullarının öngörüldüğü 18.maddesinde, ticari şekilde işletil-
mek veya özel hukuk kurallarına göre idare edilmek üzere devlet, vila-
yet, belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından kurulan teşekkül ve
müesseselerin tacir sayılması ancak bu kuruluşların böyle bir işletme-
yi doğrudan doğruya veya kamu hukuku hükümlerine göre idare edilen ve-
ya işletilen tüzel kişilikler eliyle yürütülmesinin, devlet belediye,
vilayet ve diğer kamu idarelerinin tacir sayılmalarını gerektirmeyece-
ği kurala bağlanmıştır.
Ticaret Kanununun tüm bu hükümleri karşısında, ortaklarca inşa oluna-
rak akar olarak işletilmesi kabul edilen şehirlerarası otobüs termina-
li tesislerinin, ticari işletme olduğunun kabulü zorunludur. Bu açık-
lamaların sonucu olarak tesislerin, amacına ulaşılabilmek için bağım-
sız bölümler halinde kiralanarak yahut da ortaklığın istihdam edeceği,
personel ve emtia organizasyonu aracılığıyla işletilmesinin bu işletme
nin faaliyeti devamlı ticari işletme sayılmasını etkileyici yanı yok-
tur.
Bu nedenlerle temyiz isteminin reddine karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:64-65)
BŞ/YÖ
|