|
|
|
|
|
Dairesi
Kooperatif adına kayıtlı tarla vasıflı arsanın satışından doğan kazancın sermaye artırımında kullanılması.
|
|
|
Karar No
0
|
|
|
Esas No
0
|
|
|
Karar Tarihi
01-01-2000
|
|
|
T.C.RNİSTANBUL VALİLİĞİRNİl Defterdarlığı
Katma Değer Vergisi Gelir
Müdürlüğü
TARİH: 27.01.2004
Sayı : KDV.MUK.B.07.4.DEF.0.34.18.Geçici 8.568
Kooperatif adına kayıtlı tarla vasıflı arsanın satışından
doğan kazancın sermaye artırımında kullanılması.
…………………………..
İlgi dilekçeniz ile ………….'nin ……….. vergi no.lu mükellefi olduğunuzu, kooperatifinizin ……… yılında almış olduğu tarla vasfındaki gayrimenkulünüzü satmak istediğinizi belirterek
1) Gayrimenkulünüzün satışından doğan kazancınız ile ilgili olarak kurumlar vergisi mükellefiyeti tescil edip kazancınızın vergilendirilip vergilendirilmeyeceği,
2) Satış bedeli üzerinden KDV ve tapu alım satım harcı ödeyip, ödemeyeceğiniz.
3) Durumunuz ile ilgili kurumlar vergisi, KDV ve tapu alım satım harcı ile ilgili istisna olup olmadığı.
4) Gayrimenkul satışından doğacak kazanca istisna var ise, bu gayrimenkul satışından doğan kazancı sermaye artırımında kullanma imkanı olmadığı için sermaye yedeklerinde mi yoksa yenileme fonuna mı almanız gerektiği hususlarında Defterdarlığımız görüşü sorulmaktadır.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7. maddesinin 2362 sayılı Kanun'la değişik 16 numaralı bendinde, kooperatiflerin esas mukavelelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare meclisi başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyat akçelerinin ortaklara dağıtılmaması ve münhasıran ortaklarla iş görülmesi şartlarının yazılı bulunması şartı ile kooperatifler (4369 sayılı kanunun 81/D7 maddesiyle değiştirilen parantez içi hüküm) (Esas mukavelelerinde yukarıdaki şartlar mevcut olmakla beraber fiilen bu kayıt ve şartlara uymayan kooperatifler ile faaliyete geçen üst kuruluşlara girmeyen kooperatifler muafiyetten yararlanamaz.) Kurumlar Vergisi'nden muaf tutacakları hükme bağlanmıştır.
Bu hükme göre kooperatifin kurumlar vergisinden muaf olmaları şartı yukarıda sayılan şartları bir arada taşımalarına bağlı olduğu anlaşılmaktadır.
Buna göre kooperatifin sahibi bulunduğu gayrimenkulü satması halinde sözü edilen muaflık şartlarından kooperatifin münhasıran ortaklarla iş görme şartı ihlal edilmiş olacağından kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanamayacaktır.
Bu durumda kooperatife ait gayrimenkulü ortaklar dışında üçüncü kişilere satılması halinde Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7.maddesinin 16 numaralı bendindeki münhasıran ortaklarla iş görülmesi şartı ihlal edilmiş olacağından her halukarda kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesisi ve genel hükümlere göre vergilendirilmesi gerekmektedir.
Öte yandan Aynı Kanun'un Geçici 28. maddesinde; (4783 sayılı Kanun'un 10. maddesiyle eklenen madde) ' a) 01.01.199931.12.2003 tarihleri arasında uygulanmak üzere, tam mükellefiyete tabi kurumların iştirak hisselerinin veya gayrimenkullerinin satışından doğan kazancın, satışın yapıldığı yılda kurum sermayesine ilave edilen kısmı, Kurumlar Vergisi'nden müstesnadır. Şu kadar ki vadeli satış halinde, satışın yapıldığı hesap dönemini takip eden ikinci hesap döneminin sonuna kadar tahsil edilen kazançların tutarı, ilgili yıl kurum kazancından indirilir. Bu tarihten sonra yapılacak tahsilat için bu hüküm uygulanmaz. İlk yapılan tahsilatın iştirak hissesi veya gayrimenkulün maliyet bedeline ilişkin olduğu kabul edilir.
Kurumların iki tam yıl süreyle aktifinde yer almayan iştirak hisselerinin veya gayrimenkullerinin satışından elde ettikleri kazançlar ile menkul kıymet veya gayrimenkul ticareti ile uğraşan kurumların ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır.
1163 sayılı Kooperatifler Kanununa ya da özel kanunlara göre kurulan kooperatifler, ortağın sahip olabileceği en fazla pay tutarı dikkate alınmaksızın gayrimenkul ve iştirak hisselerinin satışından doğan kazanç istisnasından yararlanırlar.Ancak, iştirak hisseleriyle gayrimenkullerin satışından doğan kazanç sermayeye eklenmeyerek özel bir fon hesabında gösterilir ve hiçbir şekilde ortaklara dağıtılmaz, kooperatifin amaçlarının gerçekleştirilmesinde kullanılır.
Türk Ticaret Kanunu'nun 391.maddesinin bu suretle gerçekleştirilecek sermaye artırımına aykırı hükümleri uygulamaz.
Bu hükümden yararlanan kurumların gayrimenkul ve iştirak hisselerinin satışından doğan kazancın tespitinde Gelir Vergisi Kanunu'nun 38.maddesinin son fıkrası hükmü uygulanmaz.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra bu madde kapsamında yapılacak tescil işlemleri tapu ve kadastro harcından, lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır…'hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre kooperatife ait işyerlerinin ve arsaların satışından elde edilecek kazanç münhasıran ortaklarla iş görülmesi şartının ihlali anlamında bulunduğundan kurumlar vergisi muafiyetinden söz edilmeyecektir. Ancak kooperatif ortaklarının tümünün işyeri sahibi olmasından sonra kalan fazla konut ve arsaların satışından elde edilecek kazancın özel bir fon hesabında gösterilmesi, hiçbir şekilde ortaklara dağıtılmaması ve kooperatifin amaçlarının gerçekleştirilmesinde kullanılması şartıyla Kurumlar Vergisi Kanunu'nun geçici 28.madde hükümlerine göre Kurumlar Vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.
Ancak söz konusu gayrimenkulün satışından elde edilen kazancının özel fon hesabından çıkartılıp amaçlarının dışında kullanılması veya kazancın ortaklara dağıtılması durumunda bu kazancın ilgili yıl kurum matrahına dahil edilmesi gerekmektedir.
492 sayılı Harçlar Kanununun 57.maddesinde 'Tapu ve kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanları, tabu ve kadastro harçlarına tabidir' denilmektedir.
Aynı Kanuna ekli (4) sayılı tarifenin I20/a maddesinde; gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden (Cebri icra veya şuyuun izalesi hallerinde satış bedeli, istimlaklerde takdir edilen bedel üzerinden ) devir eden ve devir alan için ayrı ayrı binde 15 oranında tapu harcı aranılacağı hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 492 Sayılı Harçlar Kanununun harçtan müstesna tutulan işlemler başlığı altındaki 59.maddesinde, kooperatiflerin harçtan muaf olduğuna dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.Ancak mezkür maddenin son paragrafında yukarıda yer alan istisnalara ilişkin hükümlerin saklı olduğu, aynı Kanunun 123. maddesinde de, özel kanunlar harçtan muaf tutulan kişilerle, istisna edilen işlemlerden harç alınmayacağı hükümleri yer almaktadır.
1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 93.maddesinin 1.fıkrasında 'Kooperatifler, kooperatif birilikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği,
a)Birbirlerinden ve ortaklarından aldıkları faiz ve komisyonlar ile ortaklarına kefalet etmeleri dolayısıyla bunlardan aldıkları paralar, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinden,
b)Her nev'i defterlerin ve ana sözleşmelerin tasdiki ve açılış tasdiklerinde sayfalarının mühürlenmesi her nev'i harçtan ve damga vergisinden,
c)Kiraya verilmediği veya irat getirmeyen bir ciheta tahsis edilmediği müddetçe sahip oldukları gayrimenkul mallar üzerinden alınacak her türlü vergiden,
d)Ortakların temlik edecekleri gayrimenkuller her türlü vergi ve harcından, muaftır.
e)13.madde gereğince verilecek bildiri Damga Vergisine, diğer harç ve resimlere tabi değildir.' hükmü ile aynı maddenin 4.fıkrasında da, 'Kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatifler merkez birilikleri faaliyete geçen üst kuruluşlara girmedikleri takdirde, bu maddenin 1 no.lu fıkrasının (b) bendi ile 2 no.lu fıkrasından gayri fıkrasında yazılı muaflıklardan istifade edemezler.' hükmü yer almaktadır.
Buna göre, kooperatiflerin bir üst kuruluşa üye olmaması halinde yalnızca 93. maddenin 1/b bendi ile 2 no.lu fıkrasında yazılı muaflıklardan istifade etmesi, bir üst kuruluşa üye olması halinde ise 1163 sayılı Kanunun 93. maddesinin (b), (c), (d), (e) betlerinde belirtilen tüm işlemler ile ilgili vergi ve harçlardan muaf tutulması gerekmektedir.
Ancak, yukarıda yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere kooperatiflerin tapu harcından muaf olduğuna dair bir hüküm bulunmamaktadır.Buna göre kooperatiflerin maliki bulunduğu gayrimenkulun satışı sırasında tapu harcı ödenmesi gerekir.
Diğer taraftan, 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1/1. maddesinde, Türkiye'de ticari,sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin verginin konusunu teşkil eden işlemler olduğu belirtilmiştir.
Aynı Kanunun Geçici 10'ncu maddesinde; ' (4684 sayılı kanunun 19/B maddesiyle değişen fıkra) (03.07.2001 tarihinden geçerli olmak üzere ) 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun Geçici 28'nci maddesi ile Geçici 29'ncu maddesinin birinci fıkrasının (6) ve (7) numaralı bentleri kapsamındaki teslimler vergiden müstesnadır.'denilmektedir.
Buna göre, kooperatifinize ait gayrımenkulün satışı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun Geçici 28. maddesindeki şartları taşıması halinde söz konusu satışın KDV Kanunu'nun Geçici 10. maddesindeki istisnadan da yararlanması mümkün bulunmakta olup aksi halde söz konusu gayrımenkullerin satışı KDV'ne tabi olacaktır
Bilgi edinilmesini rica ederim.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Üfe & Tüfe Oranlarını görmek için aşağıdaki excel ikonuna tıklayınız.
*Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileridir.
|
|
|
ÜFE & TÜFE
Endeks Arşivi
|
|
|
|
Excel Dokümanı
|
|
|
|
|
|
|
|