|
|
Dairesi
Bir vergi ödevi niteliğini taşımayan ve ihtiyari bir hak kapsamında değerlendirilen hukuki nitelikteki hususlar hakkında, VUK.'nun mücbir sebep hükümlerinin uygulanması mümkün değildir.
|
|
|
Karar No
0
|
|
|
Esas No
0
|
|
|
Karar Tarihi
01-01-2000
|
|
|
Maliye Bakanlığı Özelgesi
Tarih: 26.08.1991
Say 1:22124250/059186
Bir vergi ödevi niteliğini taşımayan ve ihtiyari bir hak kapsamında değerlendirilen hukuki nitelikteki hususlar hakkında, VUK.'nun mücbir sebep hükümlerinin uygulanması mümkün değildir.
Olayda, Türk Hava Yolları A.O tarafından Başkanlığınıza verilen 15.5.1991 tarih ve 6462 sayılı dilekçesinde, şirketin 26.12.1990 tarihinde satılan gayri menkullerden sağlanan kazancın sermayeye eklenmesi konusunda, işletmedeki grev ve lokavt uygulaması nedeniyle 1991 Nisan ayı içinde ilgili Bakanlığa gerekli başvurunun yapılamadığı belirtilmektedir. Bu nedenle, söz konuşu durumun mücbir sebep olarak kabul edilerek, sermaye artışı taleplerinin kabul edilip edilemeyeceği hususunda Bakanlığımız görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.
Bilindiği üzere, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun geçici 18. maddesinde, Tam mükellefiyete tabi kurumların iştirak hisselerinin veya gayri menkullerinin 1990. 1991 ve 1992 yıllarında satışından doğan kazançların tamamının satışının yapıldığı yılda kurum sermayesine ilave edilmesi, anonim şirketler yönünden sermaye artırımı nedeniyle çıkarılacak hisse senetlerinin nama yazılı olması ve en geç altı ay içinde borsaya kote ettirilmesi şartıyla sermayeye eklenen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır. Şu kadar ki, vadeli satış nedeniyle kazancın tamamının aynı yıl içinde ödenmiş sermayeye dönüştürülmemesi halinde ödenen nakdi sermaye kadar istisnadan yararlanılır ve bu satıştan doğan kazanca ulaşıncaya kadar her yıl ödenen hakdi sermaye kurum kazancından indirilir. 1992 yılından sonra yapılacak tahsilatların sermayeye ilavesi halinde bu hüküm uygulanmaz hükmü yer almaktadır.
Bu hükmün uygulanmasına ilişkin açıklamaların yer aldığı 34 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde, satışın yapıldığı döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği tarihe kadar şirket yetkili organlarınca sermaye artışı için ilgili Bakanlığa başvurulması ve satışın yapıldığı dönemi takip eden dönem sonuna kadar sermaye artırımı işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir.
Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 13. maddesinde, Mücbir sebepler
1)Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;
2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;
3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;
4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması, gibi hallerdir hükmü yer almıştır.
Anılan Kanun'un söz konuşu maddesinde grev mücbir sebep halleri arasında sayılmamakla beraber maddenin son paragrafından yer alan gibi edatı mücbir sebep olarak kabul edilen hallerin benzerlerinin de kapsama alınması olanağı tanımaktadır. Grev bu benzerlik durumunu taşıdığından mücbir sebep olarak kabul edilmesi Bakanlığımızın benimsemiş olduğu bir uygulama şeklidir.
Ancak yukarıdaki madde hükmünden anlaşılacağı üzere, mücbir sebep halleri vergisel ödevlerin yerine getirilmesiyle ilgili süreleri geciktirmektedir.
Dolayısıyla bir vergi ödevi niteliğin! taşımayan ve ihtiyari bir hak kapsamında değerlendirilen hukuki nitelikteki hususlar hakkında Vergi Usul Kanunu'nun mücbir sebep hükümlerinin uygulanması mümkün değildir.
Nitekim Danıştay 7. Dairesi'nin 17.4.1984 tarih ve Esas No: 1983/2499, Karar No:
1984/1467 sayılı kararında da Mücbir sebep durumu, ancak Vergi Usul Kanunu'nun ikinci kitabında sayılan ödevlerin yerine getirilmesine ilişkin süreleri keser... denilmektedir.
Bu nedenle, Tüm mükellef olan Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı'nca 26.12.1990 tarihinde satılan gayri menkullerden elde edilen kazancın kurum kazancından indirilmesi veya kurumlar vergisinden müstesna tutulması hususu, kanun koyucu tarafından mükellefe tanınan ihtiyari bir hak kapsamında olduğundan, olayda 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 13. maddesinin uygulanması mümkün olamayacaktır.
Bu durumda, Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı'nın 26^12.1990 tarihinde sattığı gayri menkullerden sağladığı kazancın, satışın yapıldığı 1990 dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği tarihe kadar şirket yetkili organlarınca sermayeye eklenmesi için ilgili Bakanlığa başvurmaması nedeniyle, söz konuşu istisna, hükmünün uygulanması mümkün değildir.
|
|