|
|
Dairesi
Bankanız aracılığıyla yapılan ödünç hisse senedi işlemlerinde; ödünç verenler bakımından 'elden çıkarma' gerçekleşmiş olacak ve bu hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar, ödünç veren gerçek kişiler bakımından (iktisabından itibaren üç aylık sürenin geçmemiş olması şartıyla) değer a
|
|
|
Karar No
0
|
|
|
Esas No
0
|
|
|
Karar Tarihi
01-01-2000
|
|
|
Maliye Bakanlığı Özelgesi
Tarih : 04.05.2000
Sayı : B.07.0.GEL.0.43/4305197
Bankanız aracılığıyla yapılan ödünç hisse senedi işlemlerinde; ödünç verenler bakımından 'elden çıkarma' gerçekleşmiş olacak ve bu hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar, ödünç veren gerçek kişiler bakımından (iktisabından itibaren üç aylık sürenin geçmemiş olması şartıyla) değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabi tutulacak; ödünç veren kurumlar bakımından ise kurum kazancı olarak kurumlar vergisine tabi tutulacaktır. Ödünç alarak açığa satış işlemi gerçekleştirenler bakımından ise işlem 'alış (iktisap)' sayılacak ve bu hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar açığa satış yapan gerçek kişiler bakımından (iktisaptan evvel elden çıkarma gerçekleştiğinden, herhangi bir süre ile kısıtlı olmaksızın) değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabi tutulacak; açığa satış yapan kurumlar bakımından ise kurum kazancı olarak kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.
Yazınızın incelenmesinden, Bankanız aracı kılınarak yapılan Ödünç Menkul Kıymet İşlemlerinde, ödünç verilen hisse senetlerinin bir alımsatım işlemine konu olup olmadığına ve uygulamanın vergi mevzuatı karşısındaki durumuna ilişkin olarak, Bakanlığımızdan görüş talep edildiği anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere, 4444 sayılı Kanun'la 19992002 yılları gelirlerinin vergilendirilmesine ilişkin olarak 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 56. maddenin (D) fıkrasının 1 numaralı bendinde 'ivazsız olarak iktisap edilenler hariç olmak üzere; hisse senetlerinin iktisap tarihinden başlayarak üç ay içinde veya iktisaptan evvel elden çıkartılmasından sağlanan kazançlar ile diğer menkul kıymetlerin (menkul kıymet yatırım fonlarının katılma belgeleri hariç) elden çıkartılmasından doğan kazançlar', değer artış kazancı olarak vergiye tabi olacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise bu maddede geçen 'elden çıkarma' deyiminin, mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa elde edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade ettiği belirtilmiştir.
Bu hükümlere göre; Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayımlanan V/18 Seri No.lu Kredili Menkul Kıymet Açığa Satış ve Menkul Kıymetlerin Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ' esaslarına göre Bankanız aracılığıyla yapılan ve vade sonuna kadar veya vadeden sonra mislen iade olunan ödünç hisse senedi işlemlerinde 'elden çıkarma' gerçekleşmediğinden; ödünç verenler bakımından 'elden çıkarma' dolayısıyla doğan kazanç da bulunmamaktadır. Ancak, bu şekilde gerçekleşen ödünç hisse senedi işlemlerinde, ödünç verenlerin elde etmiş olduğu komisyon gelirleri, gerçek kişiler bakımından menkul sermaye iradı olarak gelir vergisine tabi tutulacak; kurumlar bakımından ise kurum kazancı olarak kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.
Diğer yandan, yine Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayımlanan V/18 Seri No.lu Tebliğ hükümlerine göre ve Bankanız aracılığıyla yapılan ödünç hisse senedi işlemlerinde, hisse senedinin vade sonunda veya vadeden sonra mislen iade edilmemesi nedeniyle, ödünce konu hisse senedinin karşılığının Borsa'da gerçekleşen son işlem fiyatından nakit olarak ödenmesi durumunda ise;
Ödünç verenler bakımından 'elden çıkarma' gerçekleşmiş olacak ve bu hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar, ödünç veren gerçek kişiler bakımından (iktisabından itibaren üç aylık sürenin geçmemiş olması şartıyla) değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabi tutulacak; ödünç veren kurumlar bakımından ise kurum kazancı olarak kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.
Ödünç alarak açığa satış işlemi gerçekleştirenler bakımından ise işlem 'alış (iktisap)' sayılacak ve bu hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar açığa satış yapan gerçek kişiler bakımından (iktisaptan evvel elden çıkarma gerçekleştiğinden, herhangi bir süre ile kısıtlı olmaksızın) değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabi tutulacak; açığa satış yapan kurumlar bakımından ise kurum kazancı olarak kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.
|
|