|
|
|
|
|
Dairesi
Kooperatiflerde ortaklara arsa tahsisinde vergisel yükümlülük hk.
|
|
|
Karar No
0
|
|
|
Esas No
0
|
|
|
Karar Tarihi
01-01-2000
|
|
|
T.C.RNİSTANBUL VALİLİĞİRNİl Defterdarlığı
Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü
Sayı : B.07.4.DEF.0.34.11
Kooperatiflerde ortaklara arsa tahsisinde vergisel yükümlülük hk.
İLGİ : Defterdarlığımız ............................ Vergiler Gelir Müdürlüğü’ne hitaben verilen ............1.2003 tarihli dilekçeniz.
İlgide kayıtlı dilekçeniz incelenmiş olup konu hakkındaki görüşümüz aşağıda açıklanmıştır.
Bilindiği üzere, 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 7.maddesinin 16 numaralı bendinde; esas mukavelelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare meclisi başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyat akçelerinin ortaklara dağıtılmaması ve münhasıran ortaklar ile iş görülmesine dair hüküm bulunması şartı ile kooperatifler (Esas mukavelelerinde yukarıdaki şartlar mevcut olmakla beraber fiilen bu kayıt ve şartlara uymayan kooperatifler ile faaliyete geçen üst kuruluşlara girmeyen kooperatifler muafiyetten faydalanamaz.)... hükmü yer almıştır.
Diğer taraftan kooperatif birliğinin anasözleşmenizin ’Amaç ve Faaliyet Konuları’ başlıklı 7.maddesinin 1 numaralı bendinde, ’Ortak kooperatiflerin gereksinmeleri oranında konut/işyeri alanları (Arsa) satın alıp bu alanları parsellere bölerek altyapı, plan proje ve maliyet hesapları hazırlama, bu amaçla teknik büro ve kadroları kurma’ ve 13 bendinde ’1163 sayılı kooperatifler kanununun 42/6 maddesi hükmü gereğince gayrimenkuller almak, ortak kooperatiflerine devretmek, üçüncü kişi veya kuruluşlara satmak, ipotek işlemleri yapmak, intifa, iştira, şufa, vefa hakları tesis etmek, ihtiyacı olan menkulleri almak ve satmak’ ve yine tüzüğünüzün 21.maddesinin 3.bendinde de ’Birlikçe ortak kooperatiflere tahsis ve devredilecek arsaların bedelleri ile, bu arsaların altyapı bedelleri Birlik tarafından saptanacak koşullara göre ödenir.’ hükümleri yer almaktadır.
Bu durumda Birliğinizce fiiliyatta da muafiyet şartları dahilinde faaliyet gösterilmesi halinde, daha önceden Defterdarlığımıza ibraz edilen 9.2.1999 tarihinde Merkez birliğe üye olduğunuz anlaşıldığından, bu tarihten itibaren söz konusu Birliğin kurumlar vergisi’nden muaf tutulması gerekir.
1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanununun 4751 Sayılı Kanunla değişik 23. maddesinde; Emlak vergisi bildirimlerinin yeni inşa edilen binalar için inşaatın sona erdiği veya inşaatın sona ermesinden evvel kısmen kullanılmaya başlanılmış ise, her kısmın kullanılmasına başlandığı bütçe yılı içinde verileceği, inşaatın bitimi ve inşaatın tamamı bitmeden kısmen kullanma bütçe yılının son üç ayı içinde vuku bulduğu takdirde bildirimin, olayın vuku bulduğu tarihten itibaren 3 ay içinde verileceği hükme bağlanmıştır.
01.01.2002 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe giren 492 Sayılı Harçlar Kanunu’nun 4751 sayılı Kanunla değişik 63. maddesinde, ’Bu Kanunda sözü edilen ’kayıtlı değer’ veya ’emlak vergisi değeri’ deyimi; 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 29. maddesine göre belirlenen vergi değerini ifade eder.
Tapu ve kadastro harcı, vergi değeri ile mükellef tarafından beyan edilmiş olan değerlerden yüksek olanı üzerinden hesaplanır.
Mükelleflerin vergi değerinden daha düşük beyanda bulunmaları halinde harcın hesabında vergi değeri esas alınır. Aradaki farka isabet eden harç, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre hesaplanan vergi ziyaı cezası %25 oranında uygulanmak suretiyle ikmalen tarh edilir…’hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanuna ekli (4) sayılı tarifenin 1/13 numaralı fıkrasının (a) bendinde, arsa ve arazi üzerine yeniden inşa olunacak bina vesair tesislerin tescilinde Emlak (bina) vergisi değeri üzerinden binde 15 oranında harç alınacağı, belirtilen fıkranın 3. paragrafında ise, bu fıkra gereğince hesaplanacak harcın emlak vergisi beyannamesinin verilmesi gereken süre içinde bir beyanname ile beyan edileceği ve beyanname verme süresi içinde ödeneceği belirtilmiştir.
Diğer taraftan, gayrimenkullerin vasfında meydana gelen değişikliğin zamanında tapu kayıtlarına işlenmesinin sağlanmasına matuf olarak 3239 Sayılı Kanunun 96. maddesi ile (4) sayılı tarifenin sonuna yeni bir hüküm eklenmiştir.
Eklenen bu hükme göre (4) sayılı tarifenin 1/13 numaralı fıkrasının (a) ve (c) bentleri gereğince emlak vergisi beyannamesi verilmesini gerektiren durumların 1319 Sayılı Kanunun 27 nci maddesinde sözü edilen ek sürenin sonuna kadar tapuda gösterilmemesi halinde harcın %50 fazlasıyla tahsil edileceği belirlenmiştir.
İncelenmesinden de anlaşılacağı üzere tapu harcı alacağı, bina veya bağımsız bölümlerin meydana getirilmesi ile doğmakta ve mükelleflerce iskan belgesi alınmasından önce tarh ve tahsili gerekmektedir.
İskan belgesi talep olunmaması veya inşaatın ruhsatsız yapılması sebebiyle iskan belgesine bağlanamaması hallerinde bina veya bağımsız bölümlerle ilgili inşaatın fiilen kullanılabilir hale gelmesini takiben tapuya tescil edilmesi istenilmesi durumunda, muamelenin tapu dairelerinde yapılmasından önce tarh edilmesi gerekmekte olduğundan inşa sebebiyle ödenmesi gereken harca ilişkin 2 no.lu beyannamenin, tapuda işlemin yapılmasını isteyen kişi tarafından emlak vergisi bildiriminin verilmesi gereken sürede verilerek hesaplanan harcın da bu sürede tapuda işlemin yapılmasını isteyen kişi tarafından ödenmesi gerekmektedir.
Dilekçenin incelenmesinden, birliğe dahil kooperatiflerce inşa edilen ve bitme aşamasına gelen inşaatlarla ilgili 2 no.lu harç beyannamesinin verildiği, ancak tapuda cins tashihinin gerçekleştirilmediği anlaşılmaktadır.
Yukarıdaki hükümlerin incelenmesinden de anlaşılacağı üzer, söz konusu cins tashihi işleminin Emlak Vergisi Bildiriminin verilmesi gereken sürede gerçekleştirilmesi gerekmekte bu sürede gerçekleştirilmemesi halinde ise harcın % 50 fazlasının da cins tashihi işleminin yapılmasından önce ilgili vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir.
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1. maddesinde Türkiye’de ticari, sınai, zırai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ne tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 20. maddesinin 1. fıkrasında ’Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel’ olduğu ve aynı maddenin 2. fıkrasında ’Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği’ belirtilmektedir.
Yine aynı Kanunun 10.maddesinin (a) fıkrasında, mal teslim ve hizmet ifası hallerinde malın teslim ve hizmetin yapılması ile (b) fıkrasında malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura ve benzeri belgelerin düzenlenmesi ile vergiyi doğuran olayın meydana geldiği açıklanmıştır.
Gayrimenkul satışlarında katma değer vergisini doğuran olay tapuya tescil ile gerçekleşmekte olup, gayrimenkulün tapuya tescilinden önce kişinin kullanımına tahsis edilmesinde ise kullanıma tahsis ile vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir.
Ayrıca 27.02.2003 tarih, 25033 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4811 Sayılı Vergi Barışı Kanunu’nun 8. maddesinde;
’1. Katma değer vergisi mükelleflerinin; her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden 1998 yılı için % 3, 1999 yılı için % 2.5, 2000 yılı için % 2 ve 2001 yılı için % 1.5 oranında hesaplanacak katma değer vergisini, Şubat 2003 ayı sonuna kadar idareye başvurarak artırımda bulunmayı kabul etmeleri halinde, bu mükellefler nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmaz.’şeklinde hükme bağlanmıştır.
Buna göre;
1) Adı geçen Birliğin aktifinde kayıtlı arsalarının Birlik üyesi kooperatiflere tahsisi Kanunun 2/1. maddesi gereğince teslim niteliği taşıdığından tahsis tarihi itibariyle katma değer vergisine tabi olacaktır. Tahsis işleminde tapunun verilmemiş olması sonucu değiştirmeyecektir.Verginin matrahı ise arsaların satış bedeli olacaktır.
2) Birlik üyesi kooperatiflerce üretilen iş yerlerinin kooperatif üyelerine teslimi katma değer vergisine tabi olacaktır.
Diğer taraftan, birliğinize üye kooperatiflere arsa tahsisinde bulunduğu yıllar için KDV artırımında bulunması halinde bu yıllarla ilgili KDV yönünden herhangi bir inceleme yapılmayacağı tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Üfe & Tüfe Oranlarını görmek için aşağıdaki excel ikonuna tıklayınız.
*Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileridir.
|
|
|
ÜFE & TÜFE
Endeks Arşivi
|
|
|
|
Excel Dokümanı
|
|
|
|
|
|
|
|