|
|
Dairesi
Turizm müessesesi belgesini haiz olup, birinci ve ikinci sınıf turistik pansiyon veya turistik ev pansiyon vasfını taşıyan müesseselerin işletilmesinden elde olunan kazançlar ticari kazanç, turizm müessesesi belgesini haiz olmamakla beraber aile işletmesi
|
|
|
Karar No
0
|
|
|
Esas No
0
|
|
|
Karar Tarihi
01-01-2000
|
|
|
Maliye Bakanlığı Özelgesi
Tarih : 20.04.2000
Sayı : B.07.0.GEL.0.43/4305192
Turizm müessesesi belgesini haiz olup, birinci ve ikinci sınıf turistik pansiyon veya turistik ev pansiyon vasfını taşıyan müesseselerin işletilmesinden elde olunan kazançlar ticari kazanç, turizm müessesesi belgesini haiz olmamakla beraber aile işletmesi şeklinde beliren pansiyonlardan elde olunan kazançların da ticari kazanç ve turistik mahallerde evlerinin tamamını veya bir kısım odalarını, turizm mevsiminde, turistlere möbleli veya möblesiz olarak kiraya veren kimselerin elde ettikleri iratların, gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi gerekir.
Yazınız ve ekinin incelenmesinden, turizme hizmet veren yörelerde kiralanan birden fazla gayrimenkulün kiraya verilmesi halinde elde edilen kazancın nasıl vergilendirileceği ile serbest meslek faaliyetinde bulunan bir mükellefin, kiraladığı işyerinin bir kısmını başka bir serbest meslek erbabına kiraya vermesi durumunda, elde edilen kira gelirinin nasıl vergilendirileceği hususunda tereddüde düşüldüğü anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere, 28.5.1993 gün ve 18060 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 'Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği'nin 92. maddesinde, konaklama tesisi olarak planlanıp inşa edilmiş olan yönetimi basit, müşteriye yemeiçme hizmeti veren veya müşterilerin kendi yemeklerini bizzat hazırlayabilme imkanları bulunan en az 5 odalı konaklama tesisleri pansiyon olarak tanımlanmıştır. Aynı Yönetmeliğin 93. maddesinde pansiyonların nitelikleri açıklanmıştır. Maddede belirlenen nitelikleri taşıyan pansiyonlara, yönetmelik hükümlerine göre 'Turizm İşletme Belgesi' verilmektedir.
Diğer taraftan, 103 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde, 'Turizm Müesseselerine Ait Vasıflar Yönetmeliğine göre, turizm müessesesi belgesini haiz olup, 1 ve 2. sınıf turistik pansiyon veya turistik ev pansiyon vasfını taşıyan müesseselerin işletilmesinden elde olunan kazançların, ticari kazanç olarak ve Gelir Vergisi Kanunu'nun ticari kazancın vergilendirilmesine ilişkin hükümleri dairesinde gerçek veya götürü usulde vergilendirileceği tabidir.
Turizm müessesesi belgesini haiz olmamakla beraber ekseri ahvalde aile işletmesi şeklinde beliren pansiyonlardan elde olunan kazançların da, ticari kazanç olarak vergilendirilmesi icap eder.
Bunlar dışında, turistik mahallerde evlerinin tamamını veya bir kısım odalarını, turizm mevsiminde, turistlere möbleli veya möblesiz olarak kiraya veren kimselerin elde ettikleri iratların, gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi lazım gelir.
Kiranın, yatak başına veya sair ölçülere göre kararlaştırılmış olması durumu değiştirmez' şeklinde açıklamada bulunulmuştur.
Bu durumda, 'Turizm İşletme Belgesi'ne sahip pansiyon işleticilerinin, bu işten elde ettikleri gelirin, anılan Genel Tebliğdeki açıklamalar uyarınca ticari kazanç olarak vergilendirileceği tabidir.
Öte yandan, 'Turizm İşletme Belgesi'ne sahip olmayan bazı kişiler, oturdukları evleri veya kiraladıkları yerleri, ev pansiyonculuğunda kullanmak için belediyelerden ruhsat almaktadırlar. Bu kişilerin belirtilen yerler için belediyelerden ev pansiyonculuğu ruhsatı almaları, bu yerlerin ticari bir organizasyon içinde işletileceğini göstermektedir.
Bu nedenle, belediyelerden ruhsat almak suretiyle pansiyon işletenlerin, bu faaliyetleri sonucu elde ettikleri kazançların da ticari kazanç olarak, vergilendirilmeleri gerekir.
Diğer taraftan, 'Turizm İşletme Belgesi' olmamakla ve belediyeden ruhsat almamakla birlikte oturdukları evleri pansiyon olarak kullananlar, pansiyonda kalanlara hizmet sunmakta iseler, aile işletmesi şeklinde beliren bu tür pansiyonlardan elde ettikleri kazançların da ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.
Ancak oturdukları evlerinin tamamını veya bir kısmını 'Turizm İşletme Belgesi' olmaksızın ve belediyeden ruhsat almaksızın ve de hizmet verilmeksizin, kira mukavelesi uyarınca, möbleli veya möblesiz olarak kiraya verenlerin, kiralama karşılığında elde ettikleri gelirin ise, gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi icap eder.
Bu şekilde yapılan kiralamalarda, kira mukavelesinin olmaması, elde edilen gelirin gayrimenkul sermaye iradı olma vasfını değiştirmez.
Diğer yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesinin 1. fıkrasında 'Aşağıda yazılı mal ve hakların sahipleri, tasarrufları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır' denilmiştir.
Bu fıkra hükmüne göre, serbest meslek faaliyetinde bulunan bir mükellefin, kiraladığı işyerinin bir kısmını başka bir serbest meslek erbabına kiraya vermesi durumunda, elde edilen kira gelirinin gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi gerekmektedir. Bu durumda, serbest meslek erbabı kiraladığı gayrimenkul için ödemiş olduğu kira bedelinin ve diğer giderlerinin kendi faaliyetine isabet eden kısmını serbest meslek kazancının tespitinde; kalan kısmını ise gayrimenkul sermaye iradında safi iradın tespitinde dikkate alacaktır.
Aynı Kanun'un 94. maddesinde ise 'Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakten veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar' denilmiş; yine aynı maddenin 5/a bendinde 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır. Yapılacak tevkifatın oranı ise 99/13646 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 1.12.1999 tarihinden itibaren %20 olarak tespit edilmiştir. Buna göre, serbest meslek erbabının kiraladığı işyerinin bir kısmının Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesinde sayılanlara kiralanması halinde yeni kiracı ödediği tutarlardan tevkifat yapacaktır.
Öte yandan, aynı Kanun'un 86. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendine göre, tevkif suretiyle vergilendirilen gayrimenkul sermaye iratlarının gayrisafi tutarının toplamı aynı Kanu'nun 103. maddesinde yazılı tarifenin birinci ve ikinci gelir dilimleri toplamının yarısını aşması halinde, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecek ve bu durumda seçilecek gider yöntemine göre, kiraya verilen kısma isabet eden giderlerin indirim konusu yapılması mümkün olacaktır.
Ayrıca, söz konusu gayrimenkullerin 94. maddede sayılanların dışındakiler tarafından kiralanması halinde elde edilen kira bedellerinin tamamı (safi irat), serbest meslek erbabı tarafından gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilecektir.
|
|