|
|
Dairesi
17 Aralık 2001 tarihinde meydana gelen sel felaketi nedeniyle ilan edilen mücbir sebep hali 14.01.2002 tarihinde kalkmış olup, mücbir sebep hali nedeniyle işlemeyen sürelerden dolayı, muhtasar ve KDV beyannameleri ile yıllık gelir vergisi beyannamelerinin verileceği süreler, sel felaketi nedeniyle t
|
|
|
Karar No
0
|
|
|
Esas No
0
|
|
|
Karar Tarihi
01-01-2000
|
|
|
Maliye Bakanlığı Özelgesi
Tarih : 21.12.2001
Sayı : B.07.0.GEL.0.28/281013866/068334
17 Aralık 2001 tarihinde meydana gelen sel felaketi nedeniyle ilan edilen mücbir sebep hali 14.01.2002 tarihinde kalkmış olup, mücbir sebep hali nedeniyle işlemeyen sürelerden dolayı, muhtasar ve KDV beyannameleri ile yıllık gelir vergisi beyannamelerinin verileceği süreler, sel felaketi nedeniyle terkin edilecek vergi ve cezalar ile vergi ve fon paylarının vade tarihinden itibaren ödeme süresinin 15 gün uzatılması zarar kaydedilecek malların kıymet taktiri, fevkalade amortisman ayrımı, zayi olan defter ve belgeler ile ilgili yapılacak işlemler hk.
İlinizde 17 Aralık 2001 tarihinde meydana gelen sel felaketi nedeniyle Hasar Tespit Komisyonlarınca zarar gördüğü belirlenen yerlerde bulunan mükellefler hakkında Vergi Kanunlarının uygulanmasına ilişkin olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
1. Mücbir Sebep Hali
17.12.2001 tarihinde meydana gelen sel felaketi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 13. maddesi uyarınca mücbir sebep hali kapsamına girmektedir.
Mücbir sebep hallerinde mücbir sebebin başladığı tarihi ile ortadan kalktığı tarih arasında geçen süreler işlememektedir.
Ancak, belli bir bölge veya bölgenin bir kısmını etkileyen yangın, deprem, su basması gibi genel karakter taşıyan tabii afetlerde vergi ödevlerinin yerine getirilmesi bakımından mücbir sebep halinin başlangıç tarihi bilinmekte ise de sona erdiği tarihin tespiti mükellefler yönünden güçlük arz etmektedir.
Bu gibi hallerde mücbir sebep halinin ortadan kalktığı tarihin diğer bir ifade ile işlemeyen mücbir sebep süresinin Vergi Usul Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca idarece tespit edilmesi gerekmektedir.
Bu hüküm çerçevesinde, ilinizin Hasar Tespit Komisyonlarınca zarar gördüğü belirlenen yerlerinde 17.12.2001 tarihinde başlayan mücbir sebep halinin 14.01.2002 tarihi mesai saati sonuna kadar devam edeceği, dolayısıyla bu sürenin mücbir sebep hali nedeniyle işlemeyen süre olarak kabulü uygun görülmüştür.
Buna göre;
20.12.2001 tarihine kadar verilmesi gereken Kasım 2001 ayına ait gelir (stopaj) vergisine ilişkin muhtasar beyannamenin 18.01.2002 tarihi mesai saati sonuna kadar,
25.12.2001 tarihine kadar verilmesi gereken Kasım 2001 ayına ait katma değer vergisi beyannamesinin 23.01.2002 tarihi mesai saati sonuna kadar,
verilmesi ve bu vergilerin aynı süre içinde ödenmesi gerekmektedir.
Ayrıca, 2001 yılı Aralık ayı içerisinde beyan edilmesi gereken vergilere ilişkin olarak afet tarihinden önce verilen beyannameler üzerinden tahakkuk eden, ancak afet tarihi itibarıyla ödeme süresi geçmemiş olan vergiler de mücbir sebep nedeniyle uzayan beyanname verme süresinin son gününe kadar ödenebilecektir.
Mücbir sebep kapsamına giren yerlerde;
Aralık 2001 ayına ait gelir (stopaj) vergisine ilişkin muhtasar beyannamenin 03.02.2002 tarihine kadar verilmesi gerekmekte ise de bu tarihin resmi tatil günü olması nedeniyle 04.02.2002 tarihine kadar,
Aynı aya ait katma değer vergisi beyannamelerinin ise 08.02.2002 tarihine kadar,
Ocak 2002 ayı sonuna kadar beyan edilmesi gereken gayrimenkul sermaye iradına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamelerinin 14.02.2002 tarihine kadar
verilmesi gerekmektedir.
Verilme süreleri mücbir sebep hali kapsamına giren diğer beyannamelerde de beyanname verme süreleri yukarıda açıklandığı şekilde hesaplanacaktır.
Yukarıda belirtilen süreler içerisinde verilmiş olan beyannamelerin kanuni süresi içerisinde verilmiş sayılacağı tabiidir.
2. Vergi Borçlarının Terkini
Bilindiği üzere, Vergi Usul Kanunu'nun 115. maddesinde belirtilen tabii afetler yüzünden;
a) Varlıklarının en az üçte birini kaybeden mükelleflerin bu afetlerin zarar verdiği gelir kaynakları ile ilgili bulunan vergi borçları ve vergi cezaları;
b) Mahsullerinin en az üçte birini kaybeden mükelleflerin afete maruz arazi için zararın tahakkuk ettiği hasat ve devşirme zamanına tesadüf eden yıla ait olarak tahakkuk ettirilen arazi vergisi borçları ve vergi cezaları;
Maliye Bakanlığı'nca zararla orantılı olarak kısmen veya tamamen terkin olunmaktadır. Aynı madde hükmüne göre ililçe idare kurulları yaptıracağı tahkikat üzerine zarar derecesini ve ilgili bulunduğu gelir kaynağını tespit etmektedirler. Tabii afetlere uğrayan mükelleflerin terkin işlemleri ile ilgili geniş açıklamalar 1 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde yer almış bulunmaktadır.
Söz konusu Genel Tebliğin 3 numaralı bölümünde belirtildiği üzere terkin kapsamına giren ve vergi borcu bulunan mükelleflerin müracaatta bulunmalarını temin bakımından mutat vasıtalarla gerekli duyurular yapılacak, afete maruz kaldığı vergi dairesince bilinen mükelleflere de müracaatları beklenmeksizin terkin beyannameleri tevdi edilerek beyanda bulunmaları sağlanacaktır.
Buna göre, afete uğrayan mükelleflerce vergi dairelerinden temin edilecek terkin beyannamelerinin 1 numaralı tablosu doldurularak ilgili vergi dairesine müracaat edilecek, vergi dairesi de beyannamenin 2 numaralı tablosunu doldurduktan sonra Defterdarlık (ilçelerde Kaymakamlık) vasıtasıyla ililçe idare kuruluna intikal ettirecektir. İlilçe idare kurulları kendilerine intikal ettirilen beyannameler üzerine mükelleflerin tüm malvarlıklarına göre uğradıkları zarar derecesini yüzde olarak tespit etmek suretiyle beyannamenin 3 numaralı tablosunu dolduracaklardır. İlilçe idare kurulları uğranılan zarar derecesinin tespiti sırasında vergi denetmenlerince düzenlenecek ayrıntılı raporlardan yararlanabileceklerdir.
3. Vergi Usul Kanunu'nun 111. Maddesine Göre Ödeme Sürelerinin Belirlenmesi
Vergi Usul Kanunu'nun 111. maddesinin 5. fıkrasında '500'den fazla mükellefi olan vergi dairelerine para yatırmak bakımından mükelleflere, vadenin bitmesini takip eden tarihten başlayarak 15 gün içinde gün belli etmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.' hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, anılan maddenin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden; sel felaketi nedeniyle Hasar Tespit Komisyonlarınca zarar gördüğü belirlenen yerlerdeki mükelleflerce 17.12.2001 tarihi ile 14.01.2002 tarihi arasında ödenmesi gereken ve mücbir sebep kapsamında yasal olarak ödeme süresi uzatılamayan vergi, fon ve payların ödeme süreleri vadelerinin bitim tarihinden itibaren 15 gün uzatılmıştır.
4. Afete Uğrayan Ticari Malların Kıymet Takdiri
Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu'nun 278. maddesi uyarınca tabii afetler yüzünden iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış olan emtianın emsal bedeli ile değerlenmesi ve aynı Kanun'un 287. maddesine göre de emsal bedelinin takdir komisyonunca takdir edilmesi gerekmektedir. Emtiası zarar gören mükelleflerce vergi dairelerine yapılan müracaatlar, süratle takdir komisyonlarına intikal ettirilecek ve bu komisyonların belirlediği bedellere göre mükelleflerce zarar kaydı yapılabilecektir.
5. Fevkalade Amortisman
Amortismana tabi iktisadi kıymetleri sel nedeniyle zarar gören mükellefler vergi dairesine fevkalade amortisman oranı belirlenmesi talebi ile başvuracaklar ve bu başvurular da süratle takdir komisyonlarına intikal ettirilerek ilgili kıymetlerin hurda değerleri takdir edilecektir.
Diğer taraftan vergi denetmenlerine mükelleflerin kayıtlarından ilgili iktisadi kıymetin net aktif değeri tespit ettirilecektir. Bu işleri müteakiben fevkalade amortisman nispetine ilişkin dosyalar derhal Bakanlığımıza gönderilecektir.
6. Geçici Takdir Komisyonları
Gerek afete uğrayan malların takdiri, gerek fevkalade amortismanla ilgili olarak İliniz Defterdarlığınca gerekli görülmesi halinde 28.02.2002 tarihine kadar görev yapmak üzere yeterli sayıda geçici takdir komisyonu oluşturulacaktır.
7. Defter ve Belgeleri Tabii Afet Nedeniyle Zayi Olanlar
Tabii afet nedeniyle defter ve belgeleri zayi olan mükellefler öncelikle bu durumu mahkeme kararıyla belgeleyeceklerdir. Faaliyetlerine devam eden mükelleflerin en kısa sürede yeni defter tasdik ettirecekleri tabiidir. Bu şekilde defter ve belgeleri zayi olan mükellefler 2001 yılına ilişkin gelir ve kurumlar vergilerinin beyanları sırasında şu hususlara dikkat edeceklerdir;
a) Bu mükelleflerin 01.01.200117.12.2001 tarihleri arasındaki kıst döneme ilişkin matrahları takdir komisyonlarınca belirlenecektir.
b) 18.12.200131.12.2001 tarihleri arasındaki dönemlere ilişkin matrah ve tasdik edilmiş olan yeni defterlere göre mükelleflerin kendilerince tespit edilecektir.
c) 2002 yılında verilecek gelir ve kurumlar vergileri beyannamelerinde beyan edilecek matrah (a) ve (b) bentlerine göre tespit edilen matrahtan oluşacaktır.
|
|