|
|
|
|
|
Dairesi
Konut yapı kooperatifine yapılacak inşaat taahhüt işlerinin KDV karşısındaki durumu.
|
|
|
Karar No
0
|
|
|
Esas No
0
|
|
|
Karar Tarihi
01-01-2000
|
|
|
T.C.RNİSTANBUL VALİLİĞİRNİl Defterdarlığı
Katma Değer Vergisi Gelir
Müdürlüğü
TARİH: 05.09.2003
Sayı : KDV.MUK.B.07.4.DEF.0.34.18.Geçici 8.5240
Konut yapı kooperatifine yapılacak inşaat taahhüt
işlerinin KDV karşısındaki durumu.
……………………
İlgi …'da kayıtlı dilekçenizde, kooperatifinizin emanet usulü esası ile taşeronlar aracılığı ile 150 m2'nin üzerinde konutlar inşa ettiği belirtilerek,
Taşeronlara yaptırdığı işlerin,
Jeoloji Mühendislerince hazırlanan Zemin İnceleme Raporu'nun,
Hazır beton alımının,
Asansör alımı ve montajı ile diğer inşaat taahhüt işlerinin,
KDV karşısındaki durumu sorulmaktadır.
İlgi ….'de kayıtlı dilekçenizde ise, yapı sahibinin ………. ve hissedarları, ……… ve hissedarları, ……….. ve hissedarları olduğu, kooperatifin herhangi bir üst birliğe üye olmadığı belirtilmiştir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7. maddesinin 2362 sayılı Kanun'la değişik 16 numaralı bendinde, kooperatiflerin esas mukavelelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare meclisi başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyat akçelerinin ortaklara dağıtılmaması ve münhasıran ortaklarla iş görülmesi şartlarının yazılı bulunması şartı ile kooperatifler (4369 sayılı Kanunun 81/D7 maddesiyle değiştirilen parantez içi hüküm) (Esas mukavelelerinde yukarıdaki şartlar mevcut olmakla beraber fiilen bu kayıt ve şartlara uymayan kooperatifler ile faaliyete geçen üst kuruluşlara girmeyen kooperatifler muafiyetten yararlanamaz.) Kurumlar Vergisi'nden muaf tutulacakları hükme bağlanmıştır.
Ayrıca kooperatif tarafından 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 42. maddesi hükmünde belirtilen birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işi yaptırılması halinde, bu inşaat ve onarma işini üstlenen gerçek ve tüzel kişilere ödeyeceğiniz avans dahil istihkak bedellerinden aynı Kanunun 94/3. maddesi uyarınca tevkif suretiyle vergi kesmeleri ve bunu da yine aynı Kanunun 98. maddesinde belirtilen süreler içerisinde muhtasar beyanname ile bağlı oldukları vergi dairesine beyan etmeleri gerekmektedir.
Öte yandan Kooperatiflerin, kurumlar vergisinden muaf tutulabilmesi için ana sözleşmelerinde yer alan Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7/16.'daki muafiyet şartları dahilinde faaliyet göstermeleri şartı yanında; aynı madde metninde 4369 sayılı Kanunun 81/D7 maddesiyle değişiklik yapılarak eklenen parantez içi hüküm ile, üst birliğe üye olma şartı da aranmaktadır.
Bu hükümlere göre kooperatifinizin bir üst kuruluşa üye olmaması Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7. maddesinin 16. bendinde belirtilen muafiyet şartlarından birinin ihlal edilmesi anlamına geleceğinden Kurumlar Vergisine tabi olması gerekmektedir.
Ayrıca, 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1/1.maddesiyle Türkiye'de yapılan ticari,sınai,zırai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetler vergiye tabi tutulmuştur.
Aynı kanunun Geçici 8. maddesinde, 4134 Sayılı Kanunla yapılan değişikliğe göre net alanı 150m2'ye kadar konutların teslimi ile konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri 31.12.1997 tarihine kadar katma değer vergisinden istisna edilmiş olup, söz konusu istisna uygulaması 31.12.1997 tarihinde sona ermiştir.
17.07.2002 tarih, 2002/4480 Sayılı Kararname Eki Karar ile;
Net alanı 150m2' ye kadar konut teslimleri
Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri
katma değer vergisi oranı %1 olarak tespit edilmiştir.
Ticari, sınai, zırai ve serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsam ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre, Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit olunacağı belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 2/1. maddesinde Teslim; bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına devredilmesidir, şeklinde tanımlanmıştır.
Yine Kanunun 2/5 maddesinde trampanın iki ayrı teslim olduğu, 4/2. maddesinde, bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde bunların her birinin ayrı işlem olduğu, hizmet ve teslim hükümlerine göre ayrı ayrı vergiye tabi olduğu, 10.maddenin (a) fıkrasında ise, mal teslim ve hizmet ifası hallerinde malın teslim ve hizmetin yapılması ile (b) fıkrasında malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura ve benzeri belgelerin düzenlenmesi ile vergiyi doğuran olayın meydana geldiği açıklanmıştır.
Gayrimenkul satışlarında katma değer vergisini doğuran olay tapuya tescil ile gerçekleşmekte olup, gayrimenkulun tapuya tescilinden önce kişinin kullanımına tahsis edilmesinde ise kullanıma tahsis ile vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir.
Diğer taraftan, arsa karşılığı yapılan inşaatlarda Katma Değer Vergisinin uygulanmasına ilişkin açıklamalar 30 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Tebliğinde yer almaktadır.
Arsa karşılığı inşaat işinde Katma Değer Vergisi uygulaması ile ilgili olarak bu tebliğin yayım tarihinden itibaren aşağıdaki açıklamalara göre işlem yapılması uygun görülmüştür.
Arsa karşılığı inşaat işinde iki ayrı teslim söz konusudur. Bunlardan birincisi, arsa sahibi tarafından müteahhide arsa teslimi; ikincisi ise müteahhit tarafından arsaya karşılık olarak arsa sahibine verilen konut veya iş yeri teslimidir. Karşılıklı olarak gerçekleşen bu teslimlerin her birinin Katma Değer Vergisi karşısındaki durumu aşağıda açıklanmıştır.
1. Arsa sahibi tarafından müteahhide arsa teslimi;
Arsanın bir iktisadi işletmeye dahil olması veya arsa sahibinin arsa alım satımını mutad ve sürekli bir faaliyet olarak sürdürmesi halinde, konut veya iş yeri karşılığı müteahhide yapılan bu arsa teslimi Katma Değer Vergisine tabidir.
Ancak arsa sahibinin, gerçek usulde mükellefiyetini gerektirmeyecek şekilde, arızi bir faaliyet olarak arsasını daire veya iş yeri karşılığında müteahhide tesliminde vergi uygulanmayacaktır.
2. Müteahhit tarafından arsa sahibine konut veya iş yeri teslimi:
Katma Değer Vergisi Kanununun Geçici 8. maddesi gereğince, 150 m2'ye kadar konutların teslimi 31.12.1992 tarihine kadar Katma Değer Vergisinden istisna edilmiştir. Söz konusu istisna uygulaması ile ilgili olarak 9 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Buna göre, müteahhit tarafından arsa sahibine, arsanın karşılığı olarak yapılan 150m2'ye kadar konut teslimlerine KDV uygulanmayacaktır. Müteahhit tarafından arsa sahibine yapılan iş yeri veya 150 m2'den büyük konut teslimlerinde ise emsal bedeli üzerinden KDV uygulanacaktır.
Ancak 4369 sayılı kanunla getirilen değişikliğe göre 01.01.1998 tarihinden geçerli olmak üzere 150 m2'den küçük konut teslimlerinde %1 oranında KDV uygulanacaktır.
49 Seri No.lu KDV Genel Tebliği'nde belirtildiği üzere,
Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri,
Alt yapı işleri (yol, su, kanalizasyon, kuyu açma gibi) duvar örülmesi, sıva, boya, badana yapılması, cam takılması, bilumum doğrama işleri (demir doğrama işleri dahil), parke döşenmesi, mutfak dolap ve tezgahlarının karo ve fayans işleri, kooperatife ait arazi dahilinde kalan ara yolların betonlanması, saha tanzim faaliyetleri, pis su arıtma tesisi, televizyon anteni, merkezi uydu anten sistemi, enerjili ısıtma sistemi, su basmanı, temel kazma - düzeltme, yol açıp çakıl serme, asansör imalat ve montaj işi, malzeme hariç işçilik, spor/eğlence tesisleri, otopark, tüm sahanın yeşillendirilmesi, doğalgaz sayaç kabini, enerji nakil hattı, derin kuyu su sondajı, dalgıç kuyu pompası, hidrofor montajı, jenaratör montajı gibi işlerdir.
Ayrıca, bu işlerin hepsinin veya bir kaçının ayrı ayrı her birinin müteahhitler veya taşeronlarca konut yapı kooperatiflerine yapılması, düşük oran uygulamasına engel değildir. Müteahhitlerin konut yapı kooperatiflerine karşı üstlendikleri inşaat taahhüt işlerinin bir kısmını taşeronlara yaptırmaları halinde taşeronun müteahhide verdiği hizmet genel oranda katma değer vergisine tabi olacak, müteahhidin kooperatife yaptığı inşaat taahhüt işi vergiye tabi olmayacaktır.
Müteahhitler tarafından konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinde, inşa edilen konutların net alanı 150 m2'nin altında veya üstünde olması veya işyeri niteliğinde bulunması bu uygulamaya engel teşkil etmemektedir. Ancak kooperatiflerin, üyelerine işyeri veya net alanı 150 m2'yi geçen konutların teslimleri genel oranda katma değer vergisine tabi olacak, net alanı 150 m2'yi geçmeyen konut teslimlerinde ise katma değer vergisi uygulanmayacaktır.
Öte yandan, konut yapı kooperatiflerine yapılan ve inşaat işi niteliğinde olmayan veya taahhüde dayanmayan hizmet ifaları ile her türlü mal teslimleri, bu uygulamadan yararlanmayacağından, bu teslim ve hizmetler genel hükümlere göre katma değer vergisine tabi olacaktır.denilmektedir.
Diğer taraftan, Bakanlık Makamı'ndan alınan ….. tarih, ……….. sayılı yazıda;
' .....................................
Öte yandan Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 2/1. maddesinde teslim; mülkiyet hakkının değil, 'tasarruf hakkı'nın devri olarak tanımlanmıştır. Gayrimenkul el değiştirmelerinde mülkiyet hakkı tapuya tescil ile doğmaktadır. Arsanın bağımsız birim karşılığı inşaat sözleşmesi çerçevesinde müteahhide terk edilmesinde ise bu arsa ile ilgili olarak tasarruf hakkının devri söz konusudur. Müteahhide arsa üzerinde inşaat işi ile sınırlı olmak üzere malik gibi tasarruf etme hakkını veren bu işlem, arsa sahibinin mükellef olması halinde, katma değer vergisini doğuran olayın vuku bulması için yeterlidir.'denilmektedir
Konuyla ilgili olarak Bakanlık Makamı'ndan alınan ……… tarih ve ………. sayılı yazı ile; 'Kum, çakıl, çimentonun suyla karışımı sonucu elde edilen belli miktarda hazır betonun herhangi bir yapı kooperatifinin bizzat yapmakta olduğu inşaatına mikserlerle götürülerek kalıplara dökülmesi inşaat taahhüt işi kapsamına girmektedir.'denilmektedir.
Ayrıca, 08.12.2001 tarih ve 24607 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun ' Üst Hakkı' başlıklı 726. maddesinde ' Bir üst irtifakına dayalı olarak başkasına ait bir arazinin altında veya üstünde sürekli kalmak üzere inşa edilen yapıların mülkiyeti, irtifak hakkı sahibine ait olur. Bir binanın başlı başına kullanılmaya elverişli bağımsız bölümleri üzerinde kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulması, Kat Mülkiyeti Kanununa tabidir.'denilmektedir.
Kat mülkiyeti kanununun 1. maddesinde ' Tamamlanmış bir yapının kat, daire, iş bürosu, dükkan, mağaza, mahzen, depo gibi bölümlerinden ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya elverişli olanları üzerinde, o gayrimenkulun maliki veya ortak malikleri tarafından, bu kanun hükümlerine göre, bağımsız mülkiyet hakları kurulabilir.' olarak hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 3. maddesi hükmüne göre, kat irtifakı arsa payına bağlı bir irtifak çeşidi olup, yapı tamamlandıktan sonra arsanın malikini veya kat irtifakına sahip ortak maliklerin veya bunlardan birinin tapu idaresine yapacağı yazılı bir istem üzerine, bu kanunda gösterilen şartlar uyarınca, kat mülkiyetine çevrilecektir.
10. maddede kat mülkiyeti ve kat irtifakının Resmi Senetle ve tapu siciline tescil ile doğacağı, 13. maddede tapu memurunun kendisine verilen belgelerin tamam ve usulüne uygun ve dilekçeyi verenlerin veya istemde bulunanların yetkili olduklarına kanaat getirdikten sonra, kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmasına dair resmi sözleşmeyi düzenleyeceği, bu sözleşmenin aynı zamanda tescil istemi sayıldığı, 14. maddede ise, henüz yapı yapılmamış veya yapısı tamamlanmamış bir arsa üzerinde kat irtifakının kurulması ve tapu siciline tescil edilmesi için o arsanın malikinin veya bütün paydaşlarının buna ait bir dilekçe veya istem ile birlikte 12. maddenin (a) ve (c) bentlerine uygun olarak düzenlenen proje, plan, liste ve (d) bendindeki yönetim planı ile diğer belgeleri tapu idaresine vermelerinin lazım olduğu, kat mülkiyetine geçişte ayrıca yönetim planı istenmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Buna göre yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde;
1) …………… ve hissedarlarına ait arsanın irtifak hakkının kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı olarak müteahhit durumundaki kooperatifinize tesliminde söz konusu arsanın mülkiyeti kooperatifinize devredilmekte olup, arsanın bir iktisadi işletmeye tabi olması veya arsa sahiplerinin arsa alım satımını mutad ve sürekli bir faaliyet olarak sürdürmeleri halinde söz konusu devir işlemi KDV'ne tabi olacaktır. Arsanın başlangıçta müteahhit durumundaki kooperatifinize verilerek bağımsız bölümlere isabet eden kısmının tapu siciline kooperatifiniz adına tescil edilmesi durumunda tescilin yapıldığı tarihte, tescil yapılmaksızın arsanın kooperatifinize verilmesi durumunda arsanın inşaata başlanmak üzere fiili teslim tarihinde vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir. Bu nedenle, faturanın bu dönemde düzenlenmesi ve arsanın tesliminin vuku bulduğu tarihteki emsal bedelleri üzerinden KDV hesaplanması ve beyan edilmesi gerekmektedir.
Ancak arsa sahiplerinin gerçek usulde mükellefiyetlerini gerektirmeyecek şekilde arizi bir faaliyet olarak arsasını daire veya işyeri karşılığında müteahhit konumundaki kooperatifinize tesliminde vergi uygulanmayacaktır.
2) Kooperatifiniz bina inşaat ruhsatını sözü edilen Kanunun yayımlandığı 29.07.1998 tarihinden önce almış olması halinde taşeronlar tarafından kooperatifinize yapılacak olan inşaattaahhüt işleri, hazır beton teslimleri ile asansör alımı ve montajı, konutların net alanının 150 m2'nin altında veya üstünde olmasına bakılmaksızın inşaat taahhüt işi kapsamında KDV'ne tabi olmayacak, bina inşaat ruhsatının bu tarihten sonra alınmış olması halinde ise %1 oranında KDV'ne tabi olacak, proje ve zemin inceleme raporu inşaat taahhüt işi kapsamında olmadığından hizmet işi olarak değerlendirileceğinden genel oranda (%18) KDV'ne tabi olacaktır.
3) Kooperatifinize işçiliği taahhüt edilmeksizin yapılacak mal ve malzeme teslimleri ait oldukları oranda vergiye tabi olacaktır.
4) Kooperatifinizin üyelerine konut teslimleri kaç m2 olursa olsun KDV'ne tabi olmayacaktır.
5) Kooperatifinizin arsa sahibine işyeri ve 150 m2'den büyük konut teslimi %18 oranında, 150 m2'den küçük konut teslimleri ise %1 oranında KDV'ne tabi olacaktır.
6) Kooperatifinizce inşa edilen konutlar sadece kendi üyelerinize değil, bunlar dışındaki kimselere de teslim edileceğinden KDV'ne tabi bu işlem dolayısıyla kooperatifinizin KDV mükellefiyeti tesis ettirmesi gerekeceği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Danıştay Onüçüncü Daire
Tarih : 10.06.1976
Esas No. : 1975/1202
Karar No. : 1976/1922
Tasfiye beyannamesinin zamanında verilmemesi re'sen takdir sebebidir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Üfe & Tüfe Oranlarını görmek için aşağıdaki excel ikonuna tıklayınız.
*Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileridir.
|
|
|
ÜFE & TÜFE
Endeks Arşivi
|
|
|
|
Excel Dokümanı
|
|
|
|
|
|
|
|