|
|
Dairesi
(X) unvanlı şirketin (Y) A.Ş.'nde sahibi bulunduğu hisselerin yerli ortaklara devredilmesi halinde, bu satış dolayısıyla elde edilen değer artış kazançlarının, KVK'nun 22. maddesi hükmü uyarınca iktisap tarihinden itibaren 15 gün içinde özel beyanname ile beyan edilerek vergilendirilmesi gerekir. An
|
|
|
Karar No
0
|
|
|
Esas No
0
|
|
|
Karar Tarihi
01-01-2000
|
|
|
Maliye Bakanlığı Özelgesi
Tarih : 05.04.1988
Sayı : 22144
(X) unvanlı şirketin (Y) A.Ş.'nde sahibi bulunduğu hisselerin yerli ortaklara devredilmesi halinde, bu satış dolayısıyla elde edilen değer artış kazançlarının, KVK'nun 22. maddesi hükmü uyarınca iktisap tarihinden itibaren 15 gün içinde özel beyanname ile beyan edilerek vergilendirilmesi gerekir. Ancak, vergilendirilecek değer artış kazancının hesabında, kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmayacaktır.
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 11 ve 12/7. maddelerinde kanuni veya iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye'de bulunmayan kurumların, Türkiye'de elde ettikleri sair kazanç ve iratların, dar mükellefiyet esasına göre vergilendirileceği hükme bağlanmıştır. Kanunun 13. maddesinin son fıkrasında dar mükellefiyete tabi kurumların kurum kazançlarının, ticari kazanç gibi tespit edilmesi gereken kazanç ve iratlar da dahil olmak üzere, ticari ve zirai kazançlar dışında kalan kazanç ve iratlardan ibaret bulunması halinde, Gelir Vergisi Kanunu'nun bu gibi kazanç ve iratların tespiti hakkındaki hükümlerinin kurumların vergisi matrahının tespitinde de uygulanacağı açıklanmıştır.
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 22. maddesinde, dar mükellefiyete giren yabancı kurumların vergiye tabi kazancının Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80 ve 82. maddelerinde yazılı değer artış kazançları ve arızi kazançlardan ibaret bulunduğu takdirde, kurumun veya Türkiye'de nama hareket eden kimselerin bu gibi kazançları iktisap tarihinden itibaren 15 gün içinde Gelir Vergisi Kanunu'nun 101. maddesinde belirtilen vergi dairelerine beyanname ile bildirmeye mecbur oldukları hükme bağlanmıştır.
Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80. maddesinin birinci fıkrasının 2 numaralı bendinde, menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançları ne şekilde tayin ve tespit edileceği açıklanmıştır.
Öte yandan, Gelir Vergisi Kanunu'nun sözü edilen mükerrer 81. maddesinin sonuna 3418 sayılı Kanun'la 'Dar mükelleflerin (kurumlar dahil) yabancı sermaye mevzuatına göre ilgili mercilerden izin almak suretiyle, Türkiye'ye bizzat getirdikleri nakdi veya ayni sermaye karşılığında iktisap ettikleri menkul kıymetler ile iştirak hisselerini elden çıkarmalarından doğan değer artışı kazançlarının hesabında, kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmaz. Şu kadar ki, bu mükelleflerin Türkiye'de elde ettikleri kazançların, münhasıran bu menkul kıymet veya iştirak hisseleri dolayısıyla elde edilen menkul sermaye iratlarından veya bu kıymet veya hisselerin elden çıkarılmasından doğan değer artışı kazançlarından ibaret elması şarttır. Bu mükelleflerin, Türkiye'de menkul kıymet alım satımıyla devamlı olarak uğraşmaları halinde ise kur farkından doğan kazançlarda ticari kazancın hesabında dikkate alınacaktır.
Kur farkından doğan kazançların hesabında, menkul kıymet veya iştirak hisselerinin iktisabına tahsis edilen yabancı sermayenin, bu kıymet veya hisselerin iktisap tarihindeki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuruna göre hesaplanan Türk Lirası karşılığı ile bu kıymet veya hisselerin elden çıkarılması tarihindeki aynı miktar yabancı sermayenin T.C. Merkez Bankası döviz alış kuruna göre hesaplanan Türk Lirası karşılığı arasındaki fark esas alınır hükmü eklenmiş bulunmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 30. madde hükmüyle de Gelir Vergisi Kanununa eklenen sözkonusu hükmün 3418 sayılı Kanun'un yayımı tarihinde yurt dışına transfer edilmemiş kazançlar hakkında da uygulanacağı belirtilmiştir.
Yukarıda açıklanan hükümlere göre;
(Y) A.Ş.'ye ait hisselerinin elden çıkarılmasından sağlanan değer artışı kazançlarının, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 22. maddesi hükmü uyarınca iktisap tarihinden itibaren 15 gün içinde özel beyanname ile beyan edilerek vergilendirilmesi gerekir. Ancak, vergilendirilecek değer artışı kazancının hesabında, kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmayacaktır. Kur farkından doğan kazançların hesabında, anılan menkul kıymetlerin iktisabına tahsis edilen ayni sermayenin, gümrüğe geldiği tarihte Devlet Planlama Teşkilatı Yabancı Sermaye Başkanlığı'nca Amerikan Doları cinsinden belirlenen değerinin, o tarihteki T.C. Merkez Bankası'nca belirlenen döviz alış kuruna göre hesaplanan Türk Lirası karşılığı ile bu menkul kıymetlerin elden çıkarma tarihindeki aynı miktar Amerikan Doları'nın T.C. Merkez Bankasınca belirlenen döviz alış kuruna göre hesaplanan Türk Lirası karşılığı arasındaki farkın esas alınması gerekir. Sözkonusu hisse senetlerinin iktisabı amacıyla Türkiye'ye getirilen ayni sermayenin Amerikan Doları cinsinden değerinin belirlenmemiş olması halinde, 385 milyon lira itibari değere sahip hisse senetlerinin, ayni sermayenin en son kısminin gümrüğe geldiği ... Eylül 1983 tarihindeki T.C. Merkez Bankası Döviz alış kuruma göre hesaplanan karşılığı, bu ayni sermayenin Amerikan Doları cinsinden karşılığı olarak kabul edilebilecektir.
Öte yandan, yazınız ekindeki Etibank Merkez Şubesinin 15.4.1987 tarih ve 23300 sayılı yazısından (H)'deki hisselerinizin elden çıkarılma bedeli olan 2.104.223 Amerikan Doları'nın Yabancı Sermaye Başkanlığı'nın 31.3.1987 tarih ve PDD2107 sayılı talimatları gereği anılan Banka nezdinde bloke döviz hesabına kaydedildiği, bu durumun sözü edilen değer artışı kazançlarının iktisap tarihi konusunda tereddüt yarattığı anlaşılmıştır. 2.104.223 Amerikan Dolarınızın bloke hesapta tutulması dolayısıyla henüz değer artışı kazancım elde etmediğiniz kabul edilmiş ve şirketinize Vergi Usul Kanunu'nun 14. maddesine göre, beyanname vermeniz için, bu yazının tebliği tarihinden itibaren 15 günlük süre verilmesi uygun görülmüştür. Hesaplayacağınız değere artışı kazancında, 3418 sayılı Kanun'un maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 30. maddede hükmü dolayısıyla, kur farkından doğan kazanç dikkate alınmayacaktır.
Hesaplama, ilk iktisap tarihinde oluşan maliyet bedelinin, bu yazının tebliği tarihinde T.C. Merkez Bankası döviz alış kuruna göre hesaplanan 2.104.223 Dolarlık hasılatın Türk Lirası karşılığından düşülmesi suretiyle bulunacak değer artışı kazancından, kur farkına isabet eden kazancın indirilmesi suretiyle yapılacaktır.
|
|