T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü

SAYI : B.07.0.GEL.0.71/7152-123

TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİNE
Nispetiye caddesi Akmerkez B3 Blok Kat:13
Etiler 80630 İSTANBUL

İlgi : 3.8.2001 tarih ve 2583 sayılı yazınız.

İlgi yazınızda 2 Sıra numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği hükümlerinin uygulanmasına ilişkin sorularınıza, geçiş dönemi koşulları dikkate alınarak, aşağıdaki cevapların verilmesi uygun görülmüştür.

1-Tebliğ'de yer alan "Bu Tebliğ kapsamına alınan gerçek ve tüzel kişiler bu Tebliğde belirtilen işlemleri yapan veya bunlara muhatap veya taraf olan her türlü gerçek ve tüzel kişi müşterilerinin kimlik, adres ve diğer bilgilerinin yanı sıra vergi kimlik numaralarının da tespit edilmesi gerekmektedir.... " ifadesi ile kastedilen müşteri tanımına;hesap sahibi, sözleşme imzalayan ve işlem yapan müşteri ile daha sonra bu hesap, sözleşme ve işlemlerin lehdarı, murisi gibi işleme taraf olan kişilerle; bu işlemlerin küçükler ve kısıtlılar adına yapılması halinde küçükler ve kısıtlılar ile birlikte veli, vasi ve kayyımların; vekaletname ile işlem yapılması durumunda vekalet veren kişi ve vekilin; işlemin birden fazla kişi adına yapılması halinde işleme muhatap veya taraf olan her bir kişi kastedilmekte ve bu kişilerin vergi kimlik numarasının tespit edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda değerlendirildiğinde; kredi borçlusunun vergi kimlik numarası tespit edilmesi zorunlu olup, kefil, garantör gibi kişilerin vergi kimlik numaralarının tespit edilmesi uygulamacıların ihtiyarına bırakılmıştır. Ancak, bu kişilerin de vergi kimlik numaralarının tespit edilmesinin, daha sonraki işlemlerde gerekmesi ihtimali halinde, faydalı olduğu düşünülmektedir.

2- Aynı gerçek veya tüzel kişiye ait farklı numaraların ibraz edilmesi halinde yapılacak işlemler Tebliğin IV. Bölüm 3. ve 4. Fıkralarında açıklanmıştır. Buna göre müşterinin ilk tespit edilen vergi kimlik numarası altında işlemler yapılmaya devam edilecektir. Ancak, en kısa zamanda Tebliğ ekinde yer alan "Vergi Kimlik Numarası Bildirim Formu" doldurulacak (ibraz/tespit edilen tüm vergi kimlik numaraları bu forma yazılacak) ve formda belirtilen eklerle birlikte işlemi yapan kurumun bulunduğu yer yetkili vergi dairesine gönderilecektir. Vergi dairesi tarafından bildirilecek vergi kimlik numarası esas alınacak, eski ve yeni tüm hesap, sözleşme ve işlemler bu numara altında izlenecektir.

3-"Vergi kimlik numaralarını ilgili belge, hesap ve kayıtlarda kullanırlar" ifadesinde yer alan ilgili belge kapsamına;gönderilen formatlara uygun olarak, "müşteri hesabına bağlı olarak yapılan işlemlerde"; hesap açılması, sözleşme düzenlenmesi ve diğer işlemlerin yapılması halinde sözleşmeler ve hesap kartonlarında; yine gönderilen formatlara uygun olarak, "müşteri hesabına bağlı olmadan yapılan işlemlerde" işlemin yapılmasına imkan sağlayan belge üzerinde vergi kimlik numarasının yazılması gerekmektedir. Bu kapsamda; teminat mektupları, swift ödeme emirleri gibi belgelerde vergi kimlik numarasının yazılmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak, Tebliğde belirtilen istisna tutarlarını aşan ve bir hesaba bağlı olarak gerçekleşmeyen işlemlerin, formatlara uygun şekilde, bildirim görevinin yerine getirilebilmesi için vergi kimlik numarasının kayıtlarda yer alması gerekmektedir. Tespit edilen vergi kimlik numaralarının yevmiye kayıtlarında yer almasına gerek bulunmamaktadır.

4-Tebliğ taslağında yer alan yapılacak işlem miktarı belli bir miktarın altında olan ve vergi kimlik numarasını ibraz edemeyen müşterilerin işlemlerinin yapılması ve bu kişilerin kimlik bilgilerinin işlemi gerçekleştiren şube veya merkezin bulunduğu yer vergi dairesine gönderilmesine ve alınacak numara ile daha sonra işlem yapılmasına ilişkin husus; yapılan toplantılarda bazı Birlik üyeleri tarafından; formun doldurulması, numaranın istenmesi ve gelmesi arasında geçecek zamanın uzaması ve diğer nedenlerden dolayı banka işlemlerini artıracağı gerekçeleri ile itiraz edilmesi üzerine Tebliğ'den çıkartılmıştır. Bankaların bu konuda talepleri olması halinde konunun yeniden değerlendirileceği tabiidir.

5-Tebliğ'deki "..havale yoluyla off-shore bankalar ile benzeri diğer mali kurumlar " ifadesinde yer alan "benzeri diğer mali kurumlar" tanımı; portföy ve yatırım yönetimi, finans kulubü, finans ortaklığı gibi her ne ad altında olursa olsun; para kabul eden ve faiz, kar payı ve çeşitli adlar altında bir gelir sağlayan finansal kurum ve kuruluşları kapsamaktadır.

6-Havale işlemleri için tespit edilen tutar olan 5 milyar Türk Lirası 2001 yılı için geçerli olup 2002 yılından itibaren tespit edilen tutar her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacaktır. Dolayısıyla, Tebliğ ile tespit edilen tutar dışında bir belirleme yapılması mümkün değildir. Havale gönderilmesi işlemleri ile ilgili olarak; havalenin gönderildiği kurum havale gönderen kişinin vergi kimlik numarasını tespit edecek ve havalenin gönderildiği yerde bulunan kurum ise havale tutarını havale alıcısına ödemeden önce alıcının vergi kimlik numarasını tespit edecektir.

7-Çek ve senet işlemleri ile ilgili olarak; müşteri hesabına bağlı olarak çek karnesi verilmesi ve hesaba bağlı senet tahsilatı işlemlerinde hesap nedeniyle vergi kimlik numarası tespit edilmiş olacağından ayrıca bir tespite gerek bulunmamaktadır. Hesaba bağlı olmadan verilen çekler;seyahat çeki gibi, ile yapılan senet tahsilatlarında ve senet karşılığı kullandırılacak kredi işlemlerinde yalnızca çek ve senedi tahsil eden veya teminata veren kişilerin vergi kimlik numaraları tespit edilecek olup cirantaların veya keşidecilerin vergi kimlik numaralarının tespitine gerek bulunmamaktadır.

8-Sermaye Piyasası Kanunu kapsamındaki kurumlarca yapılacak işlemler kapsamında bankaların acente sıfatıyla yaptığı işlemlerde işlemin bir hesaba bağlı olarak yapılması halinde vergi kimlik numarası zaten tespit edilmiş olacağından ayrıca tespite gerek bulunmamaktadır. Bu numara ilgili aracı kuruma da bildirilecektir. Havale olarak değerlendirilmesi durumunda ise havale için tespit edilen miktarı aşan miktarlar için vergi kimlik numarası tespit edilecektir. Ancak, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamındaki kurumlarca yapılacak işlemler için bir istisna miktarı tespit edilmemiş olduğundan Tebliğde öngörüldüğü şekilde vergi kimlik numarasının aracı kurum tarafından tespiti gerekmektedir. Dolayısıyla, aracı kurumlara yapılacak havalelerde miktara bağlı kalmaksızın vergi kimlik numarasının tespiti yapılabilir, aracı kuruma bildirilmesi halinde aracı kurum tarafından ayrıca tespite gerek bulunmamaktadır.

9-Sigorta işlemleri için geçiş dönemi koşulları dikkate alınarak sigorta şirketlerince vergi kimlik numarasının tespiti ve kullanımı ile ilgili uygulamaya ve gönderilecek bilgilere ilişkin açıklamalar ektedir. (Ek:1, 2 sayfa)

10-4358 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde,

"Kamu idare ve müesseseleri ile diğer gerçek ve tüzelkişiler, Maliye Bakanlığınca belirlenecek işlemlerin yapılması sırasında, bu işlemlere muhatap veya taraf olan gerçek ve tüzel kişilerin vergi kimlik numarasını tespit etmek ve bu işlemlere ilişkin belge, hesap ve kayıtlarında vergi kimlik numaralarına da yer vermek zorundadırlar. Belirlenecek işlemlere muhatap veya taraf olan kişiler, vergi kimlik numaraları olmadığı takdirde, işlemlerin tamamlanmasından önce vergi kimlik numarasını almak zorundadır.

Bu Kanuna göre vergi kimlik numarasını tespit etme, belge, hesap ve kayıtlarında gösterme mecburiyeti kapsamına alınan kurum ve kuruluşların özel mevzuatlarında yer alan vergi kimlik numarasının kullanımını engelleyici veya kısıtlayıcı mahiyette olan hükümler uygulanmaz.

Bu Kanunda geçen "vergi kimlik numarası" tabiri, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesi uyarınca gerçek ve tüzel kişilere verilen vergi numarasını ifade eder.

Kendilerine vergi kimlik numarası verilmiş bulunan gerçek ve tüzel kişiler de, vergi kimlik numaralarını tespit, kayıt ve belgelerinde gösterme mecburiyeti kapsamındaki kişi, kurum ve kuruluşlarla yaptıkları veya muhatabı oldukları işlemler sırasında, vergi kimlik numaralarını doğru olarak bildirmek veya gerektiğinde bu numaraları tevsik için kendilerine verilmiş olan belgeyi ibraz etmekle yükümlüdürler." hükmü yer almaktadır.

Kanunun 2. Maddesi ile Tebliğ kapsamına alınan gerçek ve tüzel kişiler vergi kimlik numarasını tespit etmek, hesap ve kayıtlarında yer vermek ve bu işlemlere muhatap veya taraf olan gerçek ve tüzel kişiler de vergi kimlik numaraları olmadığı takdirde, işlemlerin tamamlanmasından önce vergi kimlik numarasını almak zorundadır. Dolayısıyla, bankalarca yapılan gerekli duyuru ve ikazlara rağmen geçiş döneminde Tebliğ'de öngörülen sürede vergi kimlik numarasını beyan etmeyen, gizleyen ve yanlış beyan eden müşterilerin bulunması durumunda, Tebliğin IV. Bölüm 4. Fıkrası hariç, sorumluluk beyanda bulunmayan müşteriye aittir.

11-Vergi kimlik numarası sicil kütüğünün Tebliğ kapsamına alınan kurumlara digital ortamda verilmesi çalışmaları devam etmektedir.

12-Bir müşteri hesabına bağlı olmadan yapılacak; elektrik, su, doğalgaz, telefon, kablolu televizyon faturası, çevre temizlik vergisi, öğrenci sınav harcı ve öğrenci kredisi ödemeleri ve benzeri ödeme ve havalelerde gönderici ve alıcının vergi kimlik numarasının aranmasına gerek bulunmamaktadır. Emekli Sandığı, Bağ-Kur, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Yardımlaşma Sandıkları tarafından emeklilere yapılan emeklilik maaşı ödemeleri ile işçi ve memurların ücret ve maaş ödemeleri için açılan hesapların sadece belirtilen emeklilik maaşı ile maaş ve ücret ödemelerinden ibaret olması halinde vergi kimlik numarası aranılmayacaktır. Bu hesaplardan havale yapılması durumu değiştirmemektedir. Bu hesaplarda maaş ve ücret ödemeleri dışında Tebliğ kapsamına alınan işlemlerin de yapılması veya bu hesaplardan ayrı olarak bu kişilere ait başka hesapların da bulunması halinde bu hesaplara da numara verilmesi ve gönderilen format gereği hesapların konsolide edilmesi gerekmektedir.

13-1.1.2002 tarihinden sonra Avrupa Birliği para birimi "euro"nun kullanılacak olması nedeniyle, para birliğine üye devlet paralarının değişime konu edilmesi halinde bu işlem döviz alım satımı değil "takas" olarak kabul edilecek ve bu takas işleminde vergi kimlik numarası aranmayacaktır. Örneğin, Alman Markı karşılığında "euro" alınması takas işlemidir. Ancak, para birliğine üye olmayan ülke paralarının euro ile değişime veya alım satıma konu edilmesi konu edilmesi halinde vergi kimlik numarasının aranacağı tabiidir.

14-Tebliğde belirtilen ve uygulamanın başlangıcından önce yapılmış ve hüküm ifade eden işlemlerin sahibi, muhatabı veya tarafı olan kişilerin vergi kimlik numaralarının tespiti ve kullanımı ile ilgili işlemlerine 1.9.2001 tarihinden itibaren başlanacak ve 31.3.2002 tarihine kadar tamamlanacaktır. Burada kastedilen tamamlama işlemlerinin de 1.9.2001 tarihinden sonra başlayacağıdır. Tüm müşterilerin vergi kimlik numaralarının 1.9.2001 tarihinde tamamlanması hedeflenmemektedir. Örneğin, vade sonu 1.2.2002 olan bir vadeli mevduat hesabında müşterinin vade sonunda işlem yapmak istemesi halinde, daha önce herhangi bir şekilde numaranın tespit edilmemiş olması halinde, müşterinin vergi kimlik numarası ilk işlem gününde tespit edilebilecektir. Bu konuda uygulamaya ve gönderilecek bilgilere ilişkin açıklama yazımızda gerekli bilgiler verilmiştir. Ayrıca, vadesi 1.9.2001 tarihinden sonra dolacak repo geri dönüş, Hazine bonosu, Devlet Tahvili itfaları ve vadeli mevduatta faiz tahakkuku, temdit ve benzeri işlemlerde vergi kimlik numarası olmayan müşteriler için de gerekli faiz tahakkuku, temdit gibi işlemler yapılacak ve müşteri ile irtibat kurularak en kısa zamanda vergi kimlik numarasının bildirilmesi sağlanacaktır. Yurtdışında bulunan ve vergi mükellefi olan kişilerin vadeleri dolduğunda vergi kimlik numarası ibraz edemedikleri, hesaplarından çek yazdıkları ve ödenmesi gerektiği durumlarda ise ödeme yapılacak ve bilahare müşterinin vergi kimlik numarası tamamlanmaya çalışılacaktır.

15- Tebliğ'de, "Tebliğ kapsamındaki işlemlerin sahibi, muhatabı veya tarafı olacak gerçek ve tüzel kişiler vergi kimlik numaralarını vergi dairesinden almış oldukları vergi kimlik kartı, tahakkuk fişi, tahsil alındısı, vergi dairesi makbuzu, vergi levhası ve vergi dairesi yazısı ile tevsik edebileceklerdir." denilmektedir. Tevsik edilen bu belgeyi saklamaları zorunlu olmayıp buna ihtiyaç duyulması halinde bu belgeyi bünyelerinde saklamaları ihtiyaridir. İlgili kurumlar numarayı, kendilerine transfer edilen sicil kütüğünden veya internet ortamında www.gelirler.gov.tr adresinden teyit edebilecektir. Aynı şekilde, müşterinin şube dışı dağıtım kanalları olan internet bankacılığı, çağrı merkezi vb üzerinden bildirdiği vergi kimlik numarası teyit edilmek şartıyla tespit edilebilir.

16-Müşterek hesaplarda hesap sahibi her bir kişinin vergi kimlik numarasının tespit edilmesi gerekmektedir. Müşterek hesaplardan yapılan ödemelerde; müşterek hesap sözleşmelerinde paylar belirlenmiş ise bu paylara göre aksi halde hesap sahibi sayısına göre eşit olarak dağıtılacak ve her bir hesap sahibine ilişkin bilgi ayrı bir hesap gibi gönderilecektir.

17-Tebliğde şubeler için bir ayrım yapılmamış olduğundan; off-shore şubeler ve serbest bölgelerde bulunan şubelerde de vergi kimlik numarası tespit işlemi yapılacaktır ve formatlara uygun şekilde bildirilecektir.

18- Tebliğde vergi kimlik numarasının tespiti ve kullanımı ile ilgili I. Bölümde bu Tebliğde belirtilen işlemleri yapan veya bunlara muhatap veya taraf olan her türlü gerçek ve tüzel kişi müşterilerinin vergi kimlik numaralarının tespitinin yapılması öngörülmüş olduğundan çeşitli kanunlarda tüzel kişilik olarak belirtilmiş, apartman yöneticiliği gibi, tüzel kişilerin de vergi kimlik numaralarının tespiti gerekmektedir.

Bilgi edinilmesi ve gereğini rica ederim.