6740 SAYILI BİREYSEL EMEKLİLİK TASARRUF VE YATIRIM SİSTEMİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN

6740   Sayılı  Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 25.08.2016 tarih ve 29812 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Bu Kanunla, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa Ek Madde 2 ve Geçici Madde 2 eklenmiştir. Yapılan bu düzenlemeler 01.01.2017 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Söz konusu Kanun ile yapılan düzenlemeler özetle aşağıdaki gibidir:

1. Çalışanlar otomatik olarak bir emeklilik planına dâhil edilecektir. Dâhil edileceklerin kapsamı;

a) Türk vatandaşı veya 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında olup kırk beş yaşını doldurmamış olan,

b) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre,

çalışmaya başlayanlar ve

c) 01.01.2017 tarihinde kırk beş yaşını doldurmamış olan çalışanlar,

şeklindedir.

2. Yapılan yasal düzenlemede, halihazırda bir bireysel emeklilik planına dahil ve kapsamda olması öngörülen çalışanlar için bir muafiyet ya da düzenleme görülmemektedir. Ancak, Ek madde 2'ye göre Bakanlar Kurulu, bu madde uyarınca emeklilik planına dâhil edilecek işyerleri ile çalışanları ve bu kapsamdaki uygulama esaslarını belirlemeye yetkilidir. Bu durumun, bu çerçevede ikincil mevzuat düzenlemelerinde ele alınabileceği düşünülmektedir.

3. Kapsamdaki çalışanlar, işverenin 6740 sayılı Kanun hükümlerine göre düzenlediği bir emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dâhil edilir. İşveren, çalışanını ancak otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Müsteşarlıkça uygun görülen şirketlerden birinin sunacağı emeklilik planına dâhil edebilir. İşverenlerin kapsama girecek işyerlerindeki çalışan sayısı konusunda asgari bir sayı Kanun'da yer almamaktadır. Ancak, bu konuda Kanun'da Bakanlar Kurulu'na yetki verilmiştir.

4. Çalışan katkı payı, çalışanın 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesi çerçevesinde belirlenen prime esas kazancının yüzde üçüne karşılık gelen tutardır. % 3 oranını iki katına kadar artırmaya, yüzde bire kadar azaltmaya veya katkı payına maktu limit getirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. 

5. Çalışan katkı payı tutarı, en geç çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden iş günü, bu Kanun hükümleri uyarınca işveren tarafından Bireysel Emeklilik Şirketine aktarılır. İşveren bu madde uyarınca katkı payını zamanında şirkete aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın varsa birikiminde oluşan parasal kaybından sorumludur. Çalışan, otomatik katılıma ilişkin emeklilik sözleşmesinde belirlenen tutardan daha yüksek bir tutarda kesinti yapılmasını işverenden talep edebilir.

6. Çalışan, emeklilik planına dâhil olduğunun kendisine bildirildiği tarihi müteakip iki ay içinde sözleşmeden cayabilir. Cayma hâlinde, ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte on iş günü içinde çalışana iade edilir. Bireysel Emeklilik Şirketi, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumludur. Cayma hakkını kullanmayan çalışan Müsteşarlıkça belirlenen hâllerde katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilir.

7. Ek madde 2 kapsamında bir emeklilik sözleşmesi bulunan çalışanın işyerinin değişmesi hâlinde, yeni işyerinde bu madde kapsamında bir emeklilik planı var ise çalışanın birikimi ve sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi yeni işyerindeki emeklilik sözleşmesine aktarılır. Yeni işyerinde emeklilik planının bulunmaması hâlinde çalışan, talep ederse önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payı ödemeye devam edebilir, talep etmezse bu madde kapsamındaki emeklilik sözleşmesi sonlandırılır. Çalışan bu yöndeki talebini, işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır.

8. Çalışan adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı payları üzerinden 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunun ek 1 inci maddesindeki[1] usul ve esaslara göre ek 2. madde uyarınca ayrıca Devlet katkısı sağlanır. Çalışanın bu madde kapsamında cayma hakkını kullanmaması hâlinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, ek 1 inci maddedeki Devlet katkısı hak etme ve ödeme koşuluna tabi olmak kaydıyla, bin Türk lirası tutarında ilave Devlet katkısı sağlanır. Bakanlar Kurulu, bu tutarı yarısına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkilidir. Emeklilik hakkının kullanılması hâlinde, hesabında bulunan birikimi en az on yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde beşi karşılığı ek Devlet katkısı ödemesi yapılır.

9. Ek madde 2 hükmüne göre çalışan katkı payının takip ve tahsil sorumluluğu Bireysel Emeklilik Şirketine(BES) aittir. Müsteşarlık takip ve tahsil sorumluluğunun bu amaçla yetkilendirilecek bir kuruluşça yerine getirilmesine karar verebilir. 

10. Ek madde 2 kapsamında sunulan emeklilik planları kapsamında Bireysel Emeklilik Şirketlerince fon işletim gideri kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamaz.

11. Çalışan katkı payı, işverenin taraf olduğu 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki haciz ve iflas yoluyla takip bakımından işçi alacağı niteliğinde imtiyazlı bir alacaktır.

12. İşverenler Ek madde 2 kapsamındaki yükümlülükleri bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından denetlenir. İşverenin bu madde kapsamındaki yükümlülüklerine ve bu madde uyarınca yürürlüğe konulan düzenlemelere uymaması hâlinde, her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yüz Türk lirası idari para cezası uygulanır. Ceza uygulamasına ilişkin belirsizlik bulunmaktadır. Bu cezanın her bir yükümlülüğün her bir çalışan için mi ihlal edildiği yoksa sadece her bir yükümlülük bazında çalışan sayısı dikkate alınmaksızın ihlal mi sayılacağı konusu belirsizdir.