T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü

SAYI:B.07.0.GEL.0.63/6337-1982/36634
KONU:

HARÇLAR KANUNU İÇ GENELGESİ
SIRA NO:2003/2

Bakanlığımıza intikal eden olaylardan, 2002 yılının Emlak Vergisi Genel Beyan dönemi olması ve asgari metrekare birim değerlerinin tapuda yapılan işlem tarihlerinde kesinleşmemiş olması nedeniyle 2002 yılı için kesinleşen vergi değeri ile tapuda işlem yapılması sırasında beyan olunan değer arasında matrah farkı olması durumunda fark matrah üzerinden ikmalen salınacak tapu harcına vergi ziyaı cezası uygulanıp uygulanmayacağında tereddüte düşüldüğü anlaşılmıştır.

Bilindiği üzere, 4751 sayılı Vergi Usul Kanunu, Emlak Vergisi Kanunu ve Harçlar Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 9.4.2002 tarih ve 24721 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Kanunun 2/F maddesiyle 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinde yer alan "vergi değeri" kavramı yeniden tanımlanarak vergi değerinin arsa ve araziler için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun asgari ölçüde birim değer tespitine ilişkin hükümlerine göre takdir komisyonlarınca arsalar için her mahalle ve arsa sayılacak parsellenmemiş arazide her köy için cadde, sokak veya değer bakımından farklı bölgeler (turistik bölgelerdeki cadde, sokak veya değer bakımından farklı olanlar ilgili valilerce tespit edilecek pafta, ada veya parseller),arazide her il veya ilçe için arazinin cinsi (kıraç, taban, sulak) itibarıyla takdir olunan birim değerlere göre, binalar için ise Maliye ve Bayındırlık ve İskan Bakanlıklarınca müştereken tespit ve ilan edilecek bina metrekare normal inşaat maliyetleri ile (a)bendinde belirtilen esaslara göre bulunacak arsa veya arsa payı değeri esas alınarak 31 inci madde uyarınca hazırlanmış bulunan tüzük hükümlerinden yararlanılmak suretiyle hesaplanan bedel olduğu hükme bağlanmıştır.

4751 sayılı Kanunla Emlak Vergisi Kanununa eklenen geçici 20nci maddenin (a) fıkrasında, emlak vergisi mükelleflerinin 2001yılı bina, arsa ve arazi vergisi tarhına esas olan vergi matrahlarının aynı yıla ait yeniden değerleme oranında artırılması sonucu bulunacak tutarlar üzerinden, 8 ve 18 inci maddelerde yazılı vergi oranlarına göre hesaplanan tutarın yarısı kadar tahakkuk ettirilecek emlak vergisini, 2002 yılına ait bina, arsa ve arazi vergisinin birinci taksiti olarak, aynı yılın Mart, Nisan ve Mayıs ayları içinde ödeyecekleri hüküm altına alınmıştır.

2001 yılında ortaya çıkan ve vergi değerini tadil eden nedenlerle mükellefiyeti 2002 yılında başlayan mükellefler ise1998 yılı genel beyan dönemine ilişkin olarak asgari ölçüde takdir olunan arsa ve arazi birim metrekare değerleri ile 2001 yılına ait bina metrekare normal inşaat maliyet bedeli dikkate alınarak bulunan asgari beyan değerinin 2001 yılına ait yeniden değerleme oranında artırılmış tutarları üzerinden, 8 ve 18 inci maddelerde yazılı vergi oranlarına göre hesaplanan tutarın yarısı kadar tahakkuk ettirilecek emlak vergisini, 2002 yılına ait emlak vergisinin birinci taksiti olarak aynı yılın Mart, Nisan ve Mayıs ayları içinde ödeyeceklerdir.

Aynı maddenin (b) fıkrasında ise, 2002 yılında yapılacak genel beyana esas olmak üzere 2001 yılında yapılmış olan arsa ve arazilere ait asgari ölçüde birim değer tespitlerine ilişkin takdir kararlarının takdir komisyonlarınca bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde incelenerek, arsa ve arazilerin takdir işleminin yapıldığı tarihteki asgari ölçüde birim değerlerinin yeniden takdir edilmek suretiyle karara bağlanacağı hükmü yer almıştır.

Sözkonusu maddenin incelenmesinden, 2001 yılında tespit ve ilan edilmiş asgari ölçüde birim değerlerinin dikkate alınmayarak kanunun yayımı tarihinden itibaren 30 gün içinde yeniden asgari ölçüde birim değerlerinin takdir edilmek suretiyle karara bağlanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Öte yandan, 4751 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile değiştirilen 492 sayılı Harçlar Kanununun 63 üncü maddesi 1.1.2002tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Sözkonusu değişiklikle"Bu Kanunda sözü edilen "kayıtlı değer" veya "emlak vergisi değeri"deyimi; 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesine göre belirlenen "vergi değerini" ifade eder.

Tapu ve kadastro harcı, vergi değeri ile mükellef tarafından beyan edilmiş olan değerlerden yüksek olanı üzerinden hesaplanır.

Mükelleflerin vergi değerinden daha düşük beyanda bulunmaları halinde, harcın hesabında vergi değeri esas alınır.Aradaki farka isabet eden harç, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan vergi ziyaı cezası %25 oranında uygulanmak suretiyle ikmalen tarh edilir." hükmüne yer verilmiştir.

Buna göre, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (4) sayılı tarife kapsamında, harç hesaplanmasını gerektiren işlemlerde tapu harcı 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre belirlenecek vergi değeri esas alınmak suretiyle hesaplanacaktır.

Ancak, 4751 sayılı Kanunun yayımı itibariyle 2002 yılı vergi değerleri tespit edilememiş olduğundan, mükelleflerin Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre belirlenmiş vergi değerini beyan etmeleri mümkün olamamıştır.

Bu nedenle;

1-1.1.2002 tarihi ile 4751 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önceki 8.4.2002 tarihleri arasında tapuda yapılan işlemler sırasında beyan olunan değer ile daha sonra 2002 yılı için kesinleşen vergi değeri arasında matrah farkı olması halinde fark matraha isabet eden tapu harcının cezasız tarh ve tebliğ edilmesi,

2-4751 sayılı Kanunun yayımlandığı 9.4.2002 tarihi ile31.10.2002 tarihleri arasında tapuda işlem yapılması sırasında beyan olunan değerin 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa eklenen geçici 20 nci maddenin (a) fıkrasında belirtildiği şekilde yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle bulunan değerin altında olduğunun tespit edilmesi halinde tapuda beyan olunan değer ile yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle bulunan değer arasındaki fark matrah üzerinden cezalı tapu harcı aranılması,yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle bulunan değer ile2002 yılı kesinleşen vergi değeri arasındaki kalan fark matrah üzerinden ise cezasız tapu harcı tarh ve tebliğ edilmesi,

3- 4751 sayılı Kanunun yayımlandığı 9.4.2002 tarihi ile 31.10.2002 tarihleri arasında tapuda işlem yapılması sırasında beyan olunan değerin 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa eklenen geçici 20 nci maddenin (a) fıkrasında belirtildiği şekilde yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle bulunan değerin üzerinde ancak vergi değerinin altında olduğunun tespit edilmesi halinde ise, kesinleşen vergi değeri ile tapuda beyan olunan değer arasındaki fark matrah üzerinden ihbarname kuralına göre cezasız tapu harcı tarh ve tebliğ edilmesi,gerekir.

Ayrıca, harç hesaplanmasını gerektiren işlemlerde mükelleflerin vergi değerinin üzerinde bir değer beyan etmeleri halinde vergilendirmede mükellefin beyanı esas olduğundan fark matraha isabet eden tapu harcının iade edilmemesi icab eder.

Bilgi edinilmesini ve gereğinin yukarıdaki esaslara göre yapılmasını rica ederim.